درمان فیستول مقعد؛ بررسی جامع از درمان خانگی تا عمل جراحی

فیستول مقعدی علی رغم برخی از بیماری ها که با درمان خانگی و دارویی از بین میروند، به این روش های درمانی پاسخ نمیدهد و از جمله بیماری هایی می باشد که برای درمان آن باید از روش های تهاجمی استفاده کرد. روش های متعددی وجود دارد که همه ی این روش ها درمان موثر و قطعی فیستول نیستند و فقط با چند روش ممکن است فیستول به طور کلی از بین برود .
به همین جهت آشنایی با تمامی روش ها به منظور آگاهی در انتخاب نوع درمان با مشورت پزشک بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: فیستول چیست؟

معرفی و چگونگی روش های درمان فیستول

فیستول مقعد که یک اتصال غیر طبیعی بین دیواره مخاط کانال درونی مقعد و پوست ناحیه مقعد است از پیچیدگی های خاصی برخوردار است و بر أساس نوع این اتصال ها انواع  مختلفی دارد . برای بهبود هر یک از أنواع فیستول ها پزشک روش های درمانی مختلقی را پیشنهاد میکند .
اگرچه امروزه، جراحی لیزر به عنوان یکی از موثرترین روش‌ها شناخته می‌شود که با دقت بالا و کمترین درد، بهبودی سریعتری را فراهم می‌کند. با این حال، ضروری است که با سایر روش‌های درمانی نیز آشنا شویم، تا با آگاهی بیشتر و مشاوره پزشک در راستای بهبود این بیماری قدم برداریم .

در ادامه به معرفی و توضیح هر یک از این روش ها می پردازیم.

جراحی لیزر فیستول مقعد:

جراحی لیزر فیستول مقعد، روشی جدید و موثر برای بهبودی این بیماری است. این روش با استفاده از لیزر، مجرای فیستول را از بین می‌برد و به همین دلیل، احتمال عود بیماری بسیار کم است. همچنین، جراحی لیزر فیستول مقعد امن و کم خطر است، زیرا آسیب کمتری به عضلات اسفنکتر مقعدی وارد می‌کند.
سایر مزیت هایی که میتوان درباره جراحی لیزر فیستول نام برد عبارتند از :

• جراحی بیمار بدون بستری در کمتر از یک ساعت انجام میشود
• جراحی بدون بیهوشی انجام میشود
• دوره نقاهت بیمار پس از جراحی لیزر نسبت به سایر روش ها بسیار کوتاه تر است
• به دلیل کم خطر بودن روش لیزر احتمال بی اختیاری مدفوع وجود نخواهد داشت
• عدم عود و بازگشت بیماری
• عدم درد و خونریزی حین عمل
• از بین رفتن کامل جای زخم

بیشتر بخوانید: جراحی لیزر فیستول مقعد

عدم آسیب دیدن بافت مقعد از مهمترین مزیت های جراحی لیزر فیستول مقعد می باشد.

درمان خانگی

فیستول مقعدی یک بیماری مزمن است که درمان قطعی آن تنها از طریق جراحی امکان پذیر است. با این حال، برخی از روش‌های خانگی می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از این بیماری کمک کنند که نباید از آنها غافل بود. از جمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حمام سیتز
• استفاده از کمپرس سرد
• مصرف مایعات فراوان
• پرهیز از نشستن های طولانی
• رعایت رژیم غذایی حاوی فیبر
• خودداری از پوشیدن لباس زیر تنگ
• پرهیز از دستکاری کردن ناحیه زخم و عفونت
• استفاده از پمادهای موضعی
• رعایت بهداشت ناحیه مقعد
• خشک نگه داشتن محل فیستول بعد از هربار شستشو

توجه داشته باشید که موارد ذکر شده فقط به منظور کاهش درد و التهاب پیشنهاد میشوند و مهم ترین گام در درمان فیستول اقدام به موقع برای معاینه و درمان و جلوگیری از گسترش زخم و عفونت می باشد.

تاکنون هیچ روش درمانی خانگی و گیاهی برای فیستول مقعد معرفی نشده و تنها راه بهبود این عارضه جراحی می باشد.

درمان فیستول با دارو

درمان دارویی معمولا در مواجهه با فیستول های ساده یا فیستول هایی که علائم خفیفی دارند صورت میگیرد.داروهایی که ممکن است در این روش توسط پزشک تجویز شوند عبارت است از :

• سم بوتولینوم: این دارو عضلات اسفنکتر مقعد را شل کرده و جریان خون را افزایش می دهد. این امر باعث کاهش درد و تسریع روند بهبودی می شود.
• آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیک هایی مانند سیپروفلوکساسین و مترونیدازول معمولاً برای این منظور تجویز می شوند.
• داروهای مسهل: نرم کننده های مدفوع برای کاهش درد و ناراحتی هنگام اجابت مزاج استفاده می شوند.
• پمادها: مانند پماد نیتروگلیسیرین که با بهبود جریان خون به تسریع روند بهبودی کمک می کنند.

مدت زمان درمان دارویی فیستول مقعد معمولاً 4 تا 6 هفته است. در این مدت، بیمار باید تحت نظر پزشک باشد تا روند بهبودی به درستی انجام شود. در صورتی که درمان دارویی فیستول مقعد موفقیت آمیز نباشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

روش های درمان دارویی به منظور تسکین درد بیمار هستند و در بیشتر موارد تنها گزینه درمان فیستول جراحی می باشد.

فلپ پیشرفته

روش فلپ پیشرفته یکی دیگر از روش های درمانی فیستول مقعدی است و به ویژه در موارد پیشرفته و زمانی که بیمار دچار بی اختیاری مدفوع شده است، به کار می‌رود. در این روش، جراح از بافت‌های سالم برای ایجاد یک “فلپ” یا قلاب که معمولاً شامل بافت مخاطی است، استفاده می‌کند. این فلپ بر روی دهانه فیستول قرار می‌گیرد و سپس به محلی که مدفوع خارج میشود، متصل می‌شود.
این روش به دلیل قرار گرفتن فلپ در مسیر خروج مدفوع، از جلوگیری از انتقال آن به ناحیه فیستولی جلوگیری می‌کند و همچنین به ترمیم بافت‌های آلوده و تضعیف شده کمک می‌کند. این رویکرد پیچیده‌تر از روش‌های سنتی است اما در موارد پیشرفته و وقتی که مدفوع بیمار بی‌اختیاری استفاده می‌شود، به عنوان یک گزینه پیشنهاد می‌شود.

پلاگین بیولوژیکی

درمان فیستول مقعدی با استفاده از پلاگین بیولوژیکی یک رویکرد درمانیست که به طور متداول برای کاهش التهاب و بهبود فیستول‌ها به کار می‌رود. این پلاگین‌ها معمولاً شامل مواد بیولوژیکی مانند سلول‌های بنیادی یا پروتئین‌های خاص هستند که فرآیندهای التهابی را کاهش داده و ترمیم بافت را تسریع می‌کنند.

با این حال، استفاده از پلاگین بیولوژیکی نیز ممکن است به خطراتی همراه باشد. برخی از این خطرات شامل حساسیت‌های ناخواسته نسبت به مواد بیولوژیکی، عفونت‌ها، یا حتی نقص‌های درمانی ممکن است. همچنین، اثرات جانبی مانند درد، سوزش، یا تورم در ناحیه مربوطه نیز گزارش شده‌اند.
این روش نیاز به بستری بیمار دارد و بیمار باید حداقل ۲۴ ساعت در بیمارستان بستری شود.

فیستولوتومی

روش جراحی فیستولوتومی به عنوان یکی از روش‌های شایع و کاربردی برای درمان فیستول مقعدی شناخته می‌شود. در این روش، جراح یک برش در طول فیستول ایجاد کرده و محتویات آن به طور کامل خارج می‌شود. پس از این مرحله، فرآیند ترمیم از داخل به خارج صورت می‌گیرد، که به همین دلیل مدت زمان بازیابی تا دو ماه ممکن است. این روش مناسب برای درمان انواعی از فیستول‌ها است که از عضلات اسفنکتر عبور نمی‌کنند. این امر باعث کاهش خطر بی‌اختیاری مدفوع پس از جراحی می‌شود. بر این اساس، تکنیک فیستولوتومی همراه با ریسک آسیب به عضله اسفنکتر است و نیاز به تخصص و مهارت بالای پزشک دارد تا آسیب کمتری به این ناحیه وارد گردد.

فیستولوکتومی

جراحی فیستولوکتومی به عنوان یک روش جراحی متداول برای درمان فیستول مقعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، جراح برشی در اطراف فیستول انجام می‌دهد و سپس فیستول و بافت آلوده حذف می‌شوند. این رویکرد بهبودی موثرتری نسبت به بسیاری از موارد فیستول مقعدی ایجاد می‌کند. با این حال، همچون هر جراحی دیگر، فیستولوکتومی نیز با خطراتی همراه است.

بین خطرات احتمالی جراحی فیستولوکتومی می‌توان به عوارض مانند عفونت، خونریزی، تورم، و خطرات مرتبط با بیهوشی اشاره کرد. علاوه بر این، ممکن است پس از جراحی علائم درد، سوزش، و گاهی اوقات خروج مایعات از ناحیه جراحی ایجاد شود.

روش لیفت

روش لیفت، یک رویکرد مناسب برای درمان فیستول مقعدی است، به ویژه زمانی که فیستولوتومی (برش فیستول) برای فرد با عوارض جانبی منجر به مشکلات شود. این روش معمولاً در دو مرحله انجام می‌شود. در ابتدا، جراح یک نخ ستون را در داخل فیستول قرار می‌دهد تا به تدریج قطر فیستول افزایش یابد. در ادامه، پس از مدتی که فیستول کمی پهن‌تر شده است، جراح به کمک این نخ ستون، بافت‌های آلوده را برداشت کرده و دهانه فیستول را محکم می‌بندد.

چسب فیبرین

استفاده از چسب فیبرین یکی از قدیمی ترین روش های درمان فیستول مقعد محسوب میشود و به تنهایی کاربرد کافی ندارد و معمولاً به همراه جراحی برای برطرف کردن دقیق فیستول انجام می‌شود. این چسب، که از پروتئین خون تولید می‌شود، به تشکیل یک لایه حاوی الیاف قابل حل در ناحیه فیستول کمک می‌کند.

برخی از بیماران تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرند تا پزشکان بتوانند با دقت بیشتری به فیستول دسترسی یابند و چسب فیبرین را به نحو احسن بر روی فیستول اعمال کنند. این روش اغلب برای حالت‌هایی که با جراحی معمولی بهبود یافته‌اند اما نیاز به افزایش ترمیم بافت دارند، به کار می‌رود.

عوارض درمان نکردن فیستول

عدم درمان فیستول مقعدی ممکن است به عوارض جدی و تشدید علائم منجر شود. اگر این بیماری باقی بماند و درمان نشود، می‌تواند به طور مداوم التهاب و عفونت ناحیه مقعد را ایجاد کند. این وضعیت باعث ایجاد درد و سوزش شدید، خروج مایعات و گاهی حتی خونریزی می‌شود. عدم درمان فیستول می‌تواند باعث تشدید مشکلات گوارشی شود و در نتیجه باعث ایجاد مشکلات روحی و اجتماعی نیز گردد. همچنین، امکان انتقال عفونت به سایر مناطق بدن نیز وجود دارد. بنابراین، تشخیص سریع و درمان موثر فیستول مقعدی توسط پزشک ضروری است تا از پیشرفت این حالت و ایجاد عوارض جدی جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید: آبسه مقعدی چیست؟

سوالات متداول