آبسه مقعدی چیست؟ + بهترین روش های درمان

آبسه مقعدی بسیار اذیت کننده است و قطعا مایلید هر چه سریعتر از این بیماری نجات پیدا کنید و شاید برخی از  شیوه های درمان آبسه مقعدی یا درمان خانگی آن را نیز امتحان کرده باشید. متاسفانه باید بدانید که اگر برای درمان درست آن کاهلی کنید با عواقب جدی تری از جمله فیستول مقعدی مواجه خواهید شد. صادقانه بگوییم درمان قطعی آبسه در اکثر مواقع نیاز به مداخله پزشکی دارد و درمانی فراتر از استفاده پماد یا دارو می طلبد؛ درمانی مثل عمل آن با لیزر.

آبسه مقعدی حفره ای دردناک، متورم و پر از چرک است که در نزدیکی مقعد یا در ناحیه رکتوم به وجود می آید. این عارضه معمولاً در نتیجه یک عفونت ایجاد می شود که اغلب از انسداد غدد اطراف مقعد یا پارگی پوست مقعد ناشی می شود. این عفونت ها می توانند ناشی از عوامل مختلفی از جمله بیماری های مقاربتی، بیماری التهاب روده یا حتی ساییده شدن ساده پوست این ناحیه باشد.

علائم

علائم آبسه مقعدی شامل این موارد است:

•  درد موضعی در ناحیه مقعدی
• تورم
• قرمزی پوست 
• تب
• ناراحتی عمومی و احساس بیماری و کسالت 

همچنین آبسه مقعدی می تواند نشستن، راه رفتن و اجابت مزاج را بسیار دردناک کند. اگر درمان آبسه مقعدی جدی گرفته نشود، عفونت می تواند بدتر شده و ممکن است منجر به عوارض جدی تری شود.

پیشگیری

پیشگیری از آبسه مقعدی شامل رعایت کامل بهداشت و به حداقل رساندن عوامل خطری است که می تواند منجر به عفونت در ناحیه مقعد یا رکتوم شود. در ادامه اقداماتی بیان می شود که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به آبسه مقعدی انجام دهید:

• بهداشت مقعدی را رعایت کنید. پس از اجابت مزاج، ناحیه مقعد را با استفاده از آب و صابون ملایم و بدون عطر به آرامی اما به طور کامل تمیز کنید. از لوازم بهداشتی زبر یا معطری که می توانند پوست را تحریک کنند استفاده نکنید.
• شرایط زمینه ای را مدیریت کنید. اگر به بیماری های التهابی روده (مانند بیماری کرون) یا سایر بیماری های مزمن مبتلا هستید که خطر آبسه مقعدی را افزایش می دهد، برای مدیریت و کنترل موثر این شرایط، با پزشک متخصص ملاقات کنید و توصیه های او را جدی بگیرید.
• از وارد شدن فشار به مقعد اجتناب کنید. در رابطه مقعدی محتاط باشید و برای به حداقل رساندن خطر پارگی یا آسیب از روان کننده های فراوان استفاده کنید.
• از پاک کردن خشن ناحیه مقعدی یا استفاده از دستمال توالت زبر خودداری کنید، زیرا می تواند باعث تحریک و خراشیدگی شود.
• رژیم غذایی و سبک زندگی سالم را رعایت کنید. رژیم غذایی سرشار از فیبر می تواند حرکات منظم روده را تقویت کند و خطر یبوست و زور زدن هنگام دفع مدفوع را کاهش دهد. همانطور که می دانید زور زدن می تواند به بیمار های مقعدی منجر شود.
• آب زیاد بنوشید و هیدراته بمانید و به طور منظم ورزش کنید تا سلامت کلی روده را تضمین کنید.
• سکس ایمن را تمرین کنید. برای کاهش خطر ابتلا به عفونت های مقاربتی که می تواند منجر به آبسه مقعدی شود، حفاظت های ایمن جنسی  را انجام دهید.
• درمان را به تعویق نیندازید. اگر علائمی مانند درد مقعدی، تورم یا قرمزی در شما ایجاد شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید. مداخله زودهنگام می تواند از پیشرفت عفونت به یک آبسه جدی تر جلوگیری کند.
• وزن مناسبتان را حفظ کنید. چاقی و اضافه وزن می تواند خطر ابتلا به آبسه مقعدی را افزایش دهد. حفظ وزن مناسب می تواند به کاهش این خطر کمک کند.
• از نشستن طولانی مدت خودداری کنید. اگر سبک زندگی یا شغلی کم تحرک دارید، برای کاهش فشار روی ناحیه مقعد گاهی بایستید و حرکات کششی انجام دهید.

به یاد داشته باشید که اگرچه این مراحل می توانند خطر آبسه مقعدی را کاهش دهند، اما ممکن است پیشگیری کامل را تضمین نکنند. اگر در مورد عوامل خطر خود نگرانی دارید یا اگر قبلاً آبسه مقعدی داشته اید، برای مشاوره با پزشکان متخصص تماس بگیرید. مشاوران ما آماده ارائه هرگونه مشاوره رایگان به شما عزیزان هستند.

دلایل ایجاد آبسه مقعد

آبسه مقعد معمولاً در نتیجه عفونت در ناحیه مقعد یا رکتوم ایجاد می شود. عفونت معمولاً از غدد مقعدی یا اطراف آن نشات می گیرد، غدد کوچکی در نزدیکی مقعد هستند که مایعی را برای کمک به حرکات روده تولید می کنند. عوامل متعددی می تواند منجر به ایجاد آبسه مقعدی شود، از جمله:

• عفونت باکتریایی
• انسداد غدد مقعدی
• بیماری های مقاربتی (STIs)
• بیماری التهابی روده (IBD)
• آسیب به پوست ناحیه مقعدی

توجه به این نکته ضروری است که برخی افراد ممکن است به دلیل شرایط زمینه ای یا عوامل ژنتیکی مستعد ابتلا به آبسه مقعدی باشند.

درمان آبسه مقعدی

درمان آبسه مقعدی معمولاً شامل تخلیه آبسه برای خارج کردن چرک و عفونت است. در ادامه چند نوع از رایج ترین شیوه های درمان آبسه مقعدی را مرور خواهیم کرد.

درمان خانگی آبسه مقعد

درمان خانگی آبسه مقعدی معمولاً در مواردی کارآمد هستند که آبسه کمی عفونت دارد یا حفره‌ای کوچک و سطحی ایجاد کرده است. در موارد پیشرفته و عمیق آبسه مقعدی، درمان‌های خانگی به عنوان یک روش مکمل به همراه درمان‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در زیر، می‌توانید برخی از روش‌های خانگی موثر در درمان و کاهش علائم آبسه مقعدی را بیابید:

• حمام سیتز. حمام سیتز یا حمام آب گرم معمولاً به تسکین درد و التهاب آبسه مقعدی کمک می‌کند. برای انجام این کار، از آب گرم استفاده کنید و در آن بنشینید.
• رعایت بهداشت فردی. رعایت بهداشت فردی، از جمله تمیز نگه داشتن ناحیه مقعدی و تعویض مداوم لباس زیر، می‌تواند به جلوگیری از تجمع باکتری‌ها و عفونت کمک کند.
• استفاده از کمپرس آب گرم. قرار دادن کمپرس گرم به منطقه آبسه مقعدی می‌تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند. از یک پارچه تمیز یا دستمال نرم برای ساختن کمپرس استفاده کنید.
• استفاده منظم از ویتامین C. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد بدن در مقابل عفونت‌ها کمک کند. برخی منابع غذایی غنی از ویتامین C عبارتند از پرتقال، تمشک، توت‌فرنگی و…

لطفاً توجه داشته باشید که اگر علائم آبسه مقعدی بهبود نیابد یا شدت آنها افزایش پیدا کند، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید تا درمان‌های پزشکی مناسب به شما توصیه شود.

دارو و پماد برای درمان آبسه مقعد

استفاده از داروهای آنتی بیوتیک، از جمله سیپروفلوکساسین، مترونیدازول و آمپی سیلین، برای درمان آبسه مقعدی رایج است. به غیر از این داروها معمولا چند پماد نیز وجود دارد که اکثراً برای بیمار تجویز می شوند:

• پماد هیدروکورتیزون. حاوی کورتیکواستروئید است و به عنوان ضد التهاب عمل می‌کند. آن را به توصیه پزشک استفاده کنید.
• پماد میتومایسین (Mupirocin). دارای خواص ضد باکتریایی است و معمولاً در مواردی که عفونت باکتریایی نیز وجود دارد تجویز می‌شود.
• پماد نیستاتین (Nystatin). به عنوان ضد قارچ مورد استفاده قرار می‌گیرد، مخصوصاً اگر عفونت قارچی همراه با آبسه مقعدی وجود داشته باشد.
• پماد ژل هیدروکلوئیدی (Hydrocolloid Gel). این نوع پماد به کنترل و نرم کردن سطح آبسه‌های مقعدی کمک می‌کند و می‌تواند در کاهش درد و ترمیم پوست موثر است.
• پماد روی (Zinc Oxide). پماد روی معمولاً در مواردی که پوست تحت فشار قرار گرفته است و آبسه مقعدی ناشی از پارگی با ترکیدگی پوست باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معمولاً دوره درمان با دارو بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد. اگر در این مدت بهبودی مشاهده نشود یا وضعیت آبسه مقعدی تغییر نکند، ممکن است نیاز به جراحی های سنتی یا لیزری باشد. در اغلب موارد، درمان دارویی به تنهایی کافی نیست و به عنوان درمان تکمیلی جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

علاوه بر این داروها، پمادهای ضد قارچ و ملین‌ها نیز ممکن است برای بهبود و کاهش علائم آبسه مقعدی مورد استفاده قرار گیرند. تصمیم‌گیری در مورد نیاز به جراحی یا درمان دارویی باید توسط پزشک انجام شود و بستگی به نوع و شدت آبسه دارد.

درمان آبسه مقعدی با جراحی سنتی

روش‌های درمانی آبسه مقعدی عمیق عبارتند از جراحی سنتی و جراحی با لیزر. در جراحی سنتی، تحت بیهوشی عمومی یا نخاعی یک برش در ناحیه اطراف مقعد بیمار ایجاد می‌شود تا حفره آبسه خالی شود. این روش ممکن است باعث ایجاد اسکار یا جای زخم در ناحیه درمان شده شود و باعث درد بیشتری نسبت به جراحی با لیزر خواهد داشت.

درمان آبسه مقعدی با لیزر

در مقابل، جراحی با لیزر یک روش نوین است که بسیاری از متخصصان و بیماران با آبسه مقعدی از آن استقبال می‌کنند. در این روش، از نور لیزر برای تخلیه حفره آبسه استفاده می‌شود. این روش معمولاً کمتر درد آور است و اسکارهای کمتری ایجاد می‌کند. 

مزایای درمان آبسه مقعدی با لیزر

• سرپایی بودن. جراحی با لیزر به صورت سطحی است که نیاز به وارد شدن داخل بافت‌های عمیق را ندارد. 
• حداقل درد و خونریزی. این روش به طور چشمگیری نسبت به جراحی سنتی درد و خونریزی کمتری دارد.
• عدم نیاز به پانسمان. با انجام این روش، عموماً نیازی به استفاده از پانسمان نیست.
• عدم نیاز به تعویض پانسمان. بیمار نیازی به تعویض پانسمان مکرر ندارد.
• به جا نماندن جای زخم یا اسکار. در جراحی با لیزر معمولاً اسکار کمتری در محل عمل برجای می ماند.
• زمان عمل کوتاه. در این شیوه معمولاً در مدت زمان کوتاهی، معمولاً بین ۱۵ تا ۴۵ دقیقه انجام می‌شود.
• کاهش احتمال عود بیماری. استفاده از این روش می‌تواند احتمال عود بیماری را به حداقل برساند.
• عدم نیاز به بستری شدن در بیمارستان. بسیاری از بیماران پس از جراحی با لیزر نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند و پس از جراحی ترخیص می‌شوند.
• عدم انتقال عفونت‌های خطرناک مثل هپاتیت. خطر انتقال عفونت‌های خطرناک مثل هپاتیت در عمل لیزر به حداقل می‌رسد.
• دوره نقاهت کوتاه در مقایسه با جراحی سنتی. بیماران معمولاً نیاز به دوره نقاهت کوتاه‌تری نسبت به جراحی سنتی دارند .
• استفاده از بی‌حسی موضعی به جای بیهوشی عمومی یا نخاعی. جراحی با لیزر معمولاً با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، که بیماران را از عوارض بیهوشی عمومی یا نخاعی مصون می‌سازد.

ارتباط فیستول و آبسه مقعد

پیش از آنکه به رابطه فیستول و آبسه مقعدی بپردازیم ابتدا لازم است بدانیم فیستول چیست؟ که البته در اینجا منظور ما فیستول مقعدی است.

فیستول مقعدی (Anal Fistula): فیستول مقعدی یک تونل یا کانالی است که از منطقه داخلی مقعد به سطح پوست مقعد متصل است. این تونل ممکن است به دلیل آبسه مقعدی ایجاد شود. زمانی که یک آبسه مقعدی پر عفونت به شکل نادرست تخلیه می‌شود و پوست را سوراخ می‌کند، ممکن است یک فیستول مقعدی ایجاد شود.

بنابراین، فیستول مقعدی معمولاً نتیجه‌ای از یک آبسه مقعدی است. اگر آبسه مقعدی به درستی درمان نشود و عفونت ادامه یابد، ممکن است به ایجاد یک فیستول مقعدی منجر شود. همچنین، فیستول مقعدی نیاز به مداخله پزشکی دارد تا از ادامه عفونت جلوگیری شود.

کلام آخر

آبسه مقعدی یکی از بیماری های رایج ناحیه مقعدی است که در صورت درمان نادرست و ناقص منجر به فیستول مقعدی خواهد شد. به همین دلیل لازم است که حتماً به پزشک معتمد و متخصص مراجعه کنید. این مسئله حتی در صورت بهبود خود به خود آبسه ضروری است تا پزشک مطمئن شود بعدها دچار عارضه ای جدی نخواهید شد.

همکاران ما در بخش مشاوره می توانند شما را به صورت رایگان راهنمایی کرده و در صورت نیاز به پزشک متخصص معرفی کنند.

به امید سلامتی همیشگی شما عزیزان!

سوالات متداول