فیستول مقعد چیست؟

بیماری فیستول مقعد یا آنال و تحلیل دلایل این پدیده نیازمند شناخت جزئیات کامل این وضعیت است. بنابراین، بهتر است در ابتدا مفهوم فیستول را بررسی کنیم.
فیستول یک اتصال یا مسیر غیرعادی است که دو عضو یا عروق را، که معمولاً به هم متصل نیستند، به یکدیگر متصل می‌کند و معمولاً ناشی از التهابات و عفونت‌های مقعدی یا مشکلات گوارشی است. این ارتباط غیر عادی بین بافت ها می‌توانند در نقاط مختلفی از بدن ایجاد شوند، از جمله اطراف مقعد، بین واژن و راست روده اما مکان شایع‌تر بروز فیستول، اطراف مقعد است.
در این مقاله به بررسی انواع فیستول، علائم و علت بروز این بیماری و همچنین روش های درمان این بیماری خواهیم پرداخت.

فیستول مقعد بیماری شایع در تمامی سنین است که علت اصلی آن را می توان گرفتگی غدد مقعد و آبسه معرفی کرد.

بیشتر بخوانید: درمان فیستول

انواع فیستول مقعد

همانطور که گفته شد فیستول در اثر ارتباط چند بافت و یا عروق خونی با یکدیگر به وجود می آید و به دلیل پیچیدگی در تعداد و نوع بافت ها فیستول ها را با یک شکل یکسان مشاهده نمیکنید . انواع فیستول مقعدی عبارتند از :

• فیستول اینتر اسفنکتریک: فیستول اینتر اسفنکتریک یک نوع فیستول مقعد است که اتصال غیرعادی بین داخل مخاط پوستی در ناحیه مقعد و عضله اسفنکتر مقعد (عضله اطراف مقعد) ایجاد می‌کند. این نوع فیستول به دلیل موقعیت نزدیک به این عضله اسفنکتریک، که نقش مهمی در کنترل دفع دارد، از سایر انواع فیستول مقعد شایع‌تر است.
• فیستول سوپر اسفنکتریک: این فیستول به دلیل وجود در ناحیه نزدیک عضله اطراف مقعد، که نقش مهمی در کنترل دفع دارد، به نام “سوپر اسفنکتریک” شناخته می‌شود. از آنجا که این عضله اطراف مقعد نقش اصلی در کنترل خروج و ورود مواد از مقعد دارد، فیستول سوپر اسفنکتریک ممکن است به عنوان یک مشکل پزشکی مهم و تأثیرگذار در کیفیت زندگی افراد تلقی شود.
• فیستول اکسترا اسفنکتریک: این بیماری از قسمت راست روده ایجاد میشود و از طریق حرکت به سمت پایین خود را به سطح پوست می رساند .
• فیستول زیر مخاطی: پیدایش این نوع فیستول از زیر مخاط بوده و منجر به سوزش، خارش و التهاب و ترشح می باشدو
• فیستول ترانس اسفنکتریک: این فیستول بدلیل شکل ظاهری U مانندی که دارد به فیستول نعل اسبی معروف است . این بیماری باعث ایجاد مجرایی می‌شود که از عضلات داخلی یا خارجی یا از پشت مقعد آغاز شده و از عضله‌ی اسفنکتر خارجی گذر کرده و بر روی پوست نواحی اطراف مقعد نمایان میشود.

علائم فیستول چیست؟

علائم این بیماری ممکن است با توجه به مکان و شدت فیستول و نحوه تأثیر گذاری آن بر اطرافیان با اختلافاتی روبه‌رو شود. در ادامه به برخی از علائم شایع فیستول مقعد اشاره می‌شود:

• ترشح مایعات چرکی و بدبو
• مشاهده خون در مدفوع
• ایجاد آبسه در اطراف مقعد
• خارش و التهاب مقعد در اثر عفونت
• درد شدید به هنگام اجابت مزاج
• بی اختیاری در دفع
• بی اختیاری در کنترل گاز روده

بیشتر بخوانید: آبسه مقعدی چیست؟

به دلیل شباهت علايم بیماری فیستول مقعد و بیماری های هموروئید تشخیص آن را به پزشک متخصص بسپارید.

علت ابتلا شدن به بیماری فیستول مقعد چیست؟

بیماری فیستول مقعدی معمولاً ناشی از التهابات و عفونت‌های مقعدی یا مشکلات گوارشی است. این التهابات می‌توانند از عوامل مختلفی ناشی شوند که شامل موارد زیر می‌شوند:

• آبسه در ناحیه مقعد
• التهاب آپاندیس(آپاندیکس)
• بواسیر یا سایر انواع هموروئیدها
• التهابات روده ایی مانند بیماری کرون
• تشکیل کیست چربی در اطراف مقعد
• زایمان طبیعی دشوار
• بیماری HIV به دلیل تضعیف سیستم ایمنی بدن

در کدام قسمت های بدن فیستول ایجاد میشود؟

فیستول انواع مختلفی دارد و ارتباط غیر عادی بین بافت های بدن ممکن است در دیگر بخش های بدن نیز رخ بدهد و سایر اندام ها را درگیر فیستول کند . شایع ترین اندام هایی که درگیر این بیماری می شوند عبارتند از :

• گوارشی
• تنفسی
• چشم
• مقعدی
• ماهیچه ایی
• ادراری – تناسلی

روش تشخیص این بیماری

در مراحل اولیه بیماری ممکن است تشخیص فیستول با چشم ممکن نباشد اما این بیماری به دلیل پیدایش اطراف مقعد و ظاهری که دارد توسط معاینه پزشک قابل تشخیص خواهد بود. در صورتی که پزشک قادر به تشخیص نباشد از روش های زیر اقدام خواهد کرد.

• آندوسکوپی
• سونوگرافی
• ام آر آی

بسیاری از افراد به دلیل شرم از معاینه فیستول مقعد از مراجعه به پزشک سرباز میزنند و درمان بیماری خود را به مراتب سخت تر میکنند.

روش های درمان فیستول چیست؟

علی رغم بسیاری از بیماری ها که عموما فرد به درمان خانگی روی می آورد درمان فیستول مقعدی مستلزم مراجعه به پزشک می باشد زیرا فیستول ها خود بخود درمان نمیشوند و تاخیر در اقدام به درمان منجر به پیش روی هر چه بیشتر بیماری و در نتیجه درمان سخت تر خواهد شد . روش های درمانی مختلفی برای فیستول ها متناسب با نوع انها و تشخیص پزشک وجود دارد که در ادامه به معرفی هر یک خواهیم پرداخت .

درمان فیستول با لیزر

درمان فیستول مقعدی با لیزر یک روش پیشرفته است که با استفاده از لیزر بر روی بافت‌های فیستول اثر می‌گذارد و می‌تواند با کاهش خونریزی و درد پس از عمل، همچنین بهبودی سریعتر بیمار، به عنوان یکی از بهترین و موثرترین روش‌های درمانی شناخته شود.

بیشتر بخوانید: عمل لیزر فیستول

فلپ پیشرفته

فلپ ادوانسمنت برای افراد دارای فیستول‌های پیچیده یا خطر بی‌اختیاری مدفوع توصیه می‌شود. در این روش، فیستول بریده یا خراشیده شده و با استفاده از بافت روده یا پوست اطراف مقعد، ترمیم می‌شود. این روش ممکن است تا ۵۰ درصد موفقیت‌آمیز باشد و تنها در شرایطی استفاده می‌شود که از تکنیک فیستولوتومی نتوان بهره‌مند شد.

پلاگین بیولوژیکی

استفاده از پلاگین بیولوژیکی یک رویکرد مؤثر در درمان فیستول مقعدی است. در این روش، پلاگین‌های بیولوژیکی که شامل مواد طبیعی مانند سلول‌های بنیادی یا ماتریس‌های پروتئینی می هستند، برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده به کار می‌روند. این پلاگین‌ها معمولاً از منابع خود بدن بیمار نظیر روده بیمار یا مواد مصنوعی به دست می‌آیند.

فیستولوتومی

در روش فیستولوتومی، جراح یک برش در طول فیستول ایجاد کرده و محتویات آن را به شکل کامل حذف می‌کند. پس از جراحی، ترمیم از داخل به خارج انجام می‌شود، که باعث می‌شود مدت زمان بهبودی تا ۲ ماه به طول بیندازد. این روش جراحی برای فیستول‌هایی که از عضلات اسفنکتر عبور نمی‌کنند، مناسب است و با ریسک آسیب به عضله اسفنکتر همراه بوده و نیازمند تخصص و تجربه بالای جراح می‌باشد.

فیستولوکتومی

. این روش جراحی برای انواع فیستول‌هایی که از عضلات اسفنکتر عبور نمی‌کنند مناسب است؛ زیرا در این حالت‌ها خطر بی‌اختیاری مدفوع به حداقل می‌رسد. . در این روش، جراح با ایجاد یک برش در طول فیستول، محتویات آن را به‌طور کامل حذف می‌کند..

روش لیفت

این روش زمانی به کار برده میشود که فیستول‌ها از ماهیچه‌های اسفنکتر مقعدی عبور کنند و زمانی که  فیستولوتومی برای شخص عوارض داشته باشد این روش را جایگزین می‌کنند.

چسب فیبرین

استفاده از چسب فیبرین به عنوان یک روش سنتی محسوب می‌شود، اما به تنهایی نمی‌تواند به‌طور موثر عمل کند مگر اینکه با روش‌هایی نظیر جراحی یا لیزر همراه گردد. در این روش یک چسب حاوی مواد مخصوصی، زمانی که بیمار تحت بیهوشی عمومی است، به داخل کانال فیستول تزریق می‌شود. این چسب فیستول را مهروموم می‌کند و در بهبودی بیمار کمک می‌کند.

جراحی لیزر فیستول مقعد تنها روش‌ موثر و بدون بازگشت برای درمان این بیماری می باشد.

آیا فیستول با درمان خانگی درمان میشود؟

درک اینکه تاکنون هیچ درمان خانگی برای فیستول وجود نداشته از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا افراد بیمار در انتظار بهبود با روش های درمانی خانگی زمان را از دست میدهند و مسیر درمان خود را دشوار تر میکنند.
در این حین انجام برخی اقدامات خانگی به کاهش درد و تسریع روند بهبودی شما کمک خواهد کرد. این اقدامات عبارتند از :

• استفاده از بالشت های دوناتی شکل
• رعایت بهداشت مقعد
• استفاده از ملین ها
• در نظر گرفتن یک رژیم غذایی مناسب
• حمام سیتز
• نوشیدن مایعات فراوان

ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و انجام برخی درمان‌های خانگی می‌تواند به بطور موقت علائم فیستول را کاهش دهد، اما به هیچ عنوان درمان قطعی به شمار نمی‌روند.

pristyncare.com 

راه های پیشگیری از فیستول مقعد

برای پیشگیری از ابتلا به فیستول مقعد، اهمیت حفظ بهداشت فردی و ایجاد عادات سالم زندگی حائز اهمیت است. اولین گام در این راستا، حفظ بهداشت مقعد و ناحیه پوستی اطراف آن است. استفاده منظم از آب و صابون برای تمیزی ناحیه مقعد، جلوگیری از ترک خون در موارد بواسیر، و جلوگیری از یبوست های مداوم و  زیاد با تغذیه مناسب و کنترل مشکلات گوارشی، از جمله مواردی هستند که می‌توانند به پیشگیری از ایجاد فیستول مقعد کمک کنند.
همچنین، اجتناب از مصرف مواد غذایی سنگین و چرب، نداشتن رفتارهای مخرب مانند استفاده از دخانیات و مصرف افراز می‌تواند به حفظ سلامتی ناحیه مقعد و کاهش خطر ابتلا به فیستول مقعدی کمک نماید.
هرگز نباید مشکلات گوارشی یا علائم ناراحت‌کننده را نادیده گرفت، و به محض ظهور علائم مشکوک به پزشک متخصص مراجعه کنید تا در صورت لزوم، تشخیص دقیق انجام و برنامه‌های درمانی مناسب اجرا گردد.

سوالات متداول