کیست مویی یا سینوس پیلونیدال یکی از بیماری‌های پوستی است که می‌تواند با علائم متفاوتی مانند درد، التهاب و ترشحات ظاهر شود. این بیماری ناشی از رشد مو به داخل پوست و تجمع مواد زائد در ناحیه خاصی از بدن است. در ادامه این مقاله، به بررسی دقیق‌تر کیست مویی، علائم آن و روش‌های مختلف درمانی خواهیم پرداخت تا دانش شما در این زمینه افزایش یابد.
عناوین مطالب
کیست مویی یا سیسنوس پاینونیدال چیست؟ + تصویر
این بیماری، که با نام‌های دیگری مانند سینوس مویی، کیست پیلونیدال، و سینوس پیلونیدال نیز شناخته میشود، یکی از شایع‌ترین اختلالات پوستی است. کیست‌های پوستی مویی، که به عنوان حفره‌های عمیق در پوست حاوی مو شناخته میشوند، گاهی به آنها موهای برگشتی هم گفته میشود. در صورت انسداد مجرای این حفره‌ها، ترشحات چرکی در داخل آنها جمع میشود که می‌تواند منجر به ایجاد کیست یا آبسه در آن ناحیه شود.
این کیست‌ها، که عمدتاً حاوی مواد زائد، مو، و آلودگی هستند، معمولاً بوی نامطبوعی دارند. این کیست‌ها بیشتر در ناحیه پایینی کمر و ستون فقرات ایجاد میشوند، که معمولاً بین دو طرف باسن قرار می‌گیرند. وجود این کیست‌ها می‌تواند باعث برآمدگی، درد، و ترشحات بدبو در این ناحیه از بدن شود.
بیشتر بخوانید: درمان کیست مویی
کیست مویی در برخی مواقع بسیار دردناک است و بیشتر در قسمت پایین کمر و میان شکاف باسن ایجاد میشود.
انواع کیست مویی
- کیست مویی مقعدی
- کیست مویی دنبالچه
- کیست مویی زیر بغل
علائم کیست مویی کدامند؟
کیست مویی یا کیست پیلونیدال، یک بیماری پوستی است که عمدتاً در ناحیه بین باسن رخ می‌دهد و می‌تواند در ابتدا با علائم کمتری شروع شود. این عارضه معمولاً با یک فرورفتگی جزئی و قرمزی پوست آغاز میشود. با گذشت زمان و پیشرفت بیماری، عفونت و تجمع چرک شکل می‌گیرد که می‌تواند به تشکیل کیست یا آبسه‌ای قابل مشاهده منجر شود.
علائم کیست مویی عبارتند از:
- فرورفتگی و قرمزی پوست در ناحیه باسن و کمر
- احساس درد در هنگام نشستن و ایستادن
- ترشحات چرکی
- وجود چندین حفره یا سوراخ در سطح پوست
- خروج مو از ناحیه ایجاد کیست
فعالیت‌هایی که باعث اصطکاک میشوند، مثل نشستن طولانی مدت، می‌توانند به عنوان یکی از عوامل مؤثر در بروز این بیماری در نظر گرفته شوند.
دلیل بوجود آمدن کیست مویی چیست؟
کیست مویی، که با نام کیست پیلونیدال نیز شناخته میشود، به دلایل مختلفی ایجاد میشود. عوامل اصلی به وجود آمدن کیست مویی عبارتند از:
- جمع موها: موهایی که به داخل پوست نفوذ کرده و در آنجا گیر می‌کنند، می‌توانند باعث التهاب و تشکیل کیست شوند. این اغلب در ناحیه کمر و بالای باسن رخ می‌دهد.
- تعریق زیاد: تعریق زیاد در ناحیه کمر و باسن می‌تواند به عفونت و تشکیل کیست منجر شود.
- ساختار بدنی و ژنتیک: بعضی از افراد به دلیل ساختار بدنی خاص یا عوامل ژنتیکی ممکن است بیشتر مستعد تشکیل کیست پیلونیدال باشند.
- بهداشت نامناسب: عدم رعایت بهداشت مناسب در ناحیه کمر و باسن می‌تواند به تجمع باکتری‌ها و دیگر میکروارگانیسم‌ها منجر شود که این امر خطر تشکیل کیست را افزایش می‌دهد.
- اضافه وزن: چاقی و اضافه وزن منجر به فشار وارد شدن به ناحیه کمر و باسن و در نتیجه نفوذ مو به داخل بدن شود.
شیوع کیست مویی در افرادی که به طور مکرر در معرض نشستن‌های طولانی‌مدت هستند، بیشتر مشاهده میشود، زیرا فشار مداوم به ناحیه کمر و باسن می‌تواند به تشکیل کیست کمک کند.
عوارض کیست مویی کدام اند؟
عدم درمان به موقع سینوس پیلونیدال مانند هر بیماری دیگری می‌تواند منجر به مجموعه‌ای از عوارض پیچیده گردد. اهمیت شناخت به موقع و اقدام درمانی سریع برای مقابله با این عارضه، برای حفظ سلامت و جلوگیری از تشدید مشکلات ناشی از آن، بی‌بدیل است. برخی از این عوارض شامل موارد زیر می شود:
- ایجاد آبسه
- عود کیست پیلونیدال
- عفونت سیستمیک
- کارسینوم سلول سنگفرشی
این عوارض نشان می‌دهند که تشخیص و درمان به موقع کیست پیلونیدال بسیار مهم است تا از پیشرفت بیماری و بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. به همین دلیل، مراجعه به پزشک در صورت بروز نشانه‌های اولیه این بیماری بسیار توصیه میشود.
توجه نکردن به درمان به موقع کیست مویی احتمال ابتلا به نوعی از سرطان پوست تحت عنوان کارسینوم سلول‌های سنگفرشی را بیش از پیش در افراد افزایش می‌دهد.
کیست مویی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص کیست مویی یا سینوس پیلونیدال معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام میشود و نیازی به آزمایشات پیچیده یا خاصی ندارد. در این معاینه، پزشک به دنبال نشانه‌هایی مانند وجود حفره‌های کوچک پوستی، التهاب، ترشحات، یا درد در ناحیه بالای باسن و بین کمر است. این کیست‌ها معمولاً در ناحیه‌ای قرار دارند که موها می‌توانند به داخل پوست فرو روند، ایجاد التهاب کنند و در نهایت منجر به تشکیل کیست شوند. در برخی موارد، برای بررسی دقیق‌تر و تعیین عمق و گسترش کیست، ممکن است از تصویربرداری مانند اولتراسوند یا MRI استفاده شود، اما این موارد بیشتر در شرایط پیچیده‌تر یا برای برنامه‌ریزی جراحی انجام میشوند.
چه کسانی به این بیماری مبتلا می شوند؟
کیست مویی یا سینوس پیلونیدال، بیماری‌ای است که تمامی افراد را در هر سنی می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد، اما بر اساس مطالعات اپیدمیولوژیک، برخی گروه‌ها به دلیل شرایط خاص فیزیولوژیکی یا الگوهای سبک زندگی خود، بیشتر مستعد ابتلا به این عارضه هستند.
- جوانان در سن بلوغ
- جنسیت، مردان (مردان سه تا چهار برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به کیست پیلونیدال هستند)
- افرادی که اضافه وزن دارند
- افراد دارای موهای زیاد و ضخیم
- افرادی که بیشتر درحال نشستن هستند
روش های درمان
از جمله روش‌های مرسوم در درمان کیست مویی می‌توان به درمان‌های خانگی، استفاده از داروها، اقدامات جراحی و استفاده از لیزر اشاره کرد. هر یک از این روش‌ها دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و انتخاب مناسب‌ترین روش درمانی به عواملی چون موقعیت، اندازه و عمق کیست، سابقه پزشکی بیمار و واکنش‌های فردی به درمان‌های مختلف بستگی دارد.
در ادامه، به توضیح دقیق‌تر هر یک از این روش‌ها خواهیم پرداخت، تا خوانندگان با دیدگاهی جامع‌تر از گزینه‌های در دسترس برای درمان آشنا شوند.
درمان خانگی
درمان خانگی سینوس پیلونیدال می‌تواند به کاهش علائم و التهاب کمک کند، خصوصاً در مراحل اولیه یا برای کیست‌های کمتر شدید. این روش‌ها، که به عنوان مکمل درمان‌های پزشکی عمل می‌کنند، شامل راهکارهایی هستند که می‌توان به راحتی در منزل انجام داد. برخی از این موارد عبارتند از:
- نشستن در وان آب گرم
- رعایت رژیم غذایی حاوی فیبر
- خودداری از ترکاندن کیست
- استفاده از محلول های ضدعفونی کننده
- استفاده از پمادهای آنتی بیوتیک
- رعایت بهداشت هنگام اصلاح موهای زائد
- استفاده از مکمل ها مانند ویتامین سی
- ورزش منظم
درمان با لیزر + تصویر
درمان سینوس پیلونیدال با استفاده از لیزر به عنوان یکی از قطعی‌ترین و بهترین روش‌های موجود شناخته میشود. این روش، که به دلیل دقت بالا و کاهش خطر عفونت‌های بعد از عمل محبوبیت یافته است، از پرتوهای لیزر برای از بین بردن بافت آسیب‌دیده و موهای نفوذ کرده در پوست استفاده می‌کند.
در این روش، ابتدا ناحیه تحت درمان با استفاده از بی‌حسی موضعی آماده میشود. سپس، با استفاده از یک دستگاه لیزر پیشرفته، پزشک متخصص بافت ملتهب و موهای گیر کرده درون کیست را هدف قرار می‌دهد و آنها را به طور دقیق از بین می‌برد.
این روش می‌تواند به کاهش قابل توجهی در بازگشت بیماری و همچنین کوتاه کردن زمان بهبودی بعد از عمل کمک کند.
بیشتر بخوانید: عمل کیست مویی با لیزر
یکی از روش‌های کم‌تهاجم و موثر در درمان‌های غیرجراحی کیست پیلونیدال که با روش‌های خانگی درمان نمی‌شود، استفاده از لیزر است. در این روش با استفاده از لیزر، کیست مویی سوزانده میشود و از بین می‌رود و احتمال بازگشت بیماری وجود ندارد.
درمان دارویی
درمان دارویی در مواجهه با این بیماری اغلب با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها صورت می‌گیرد. به یاد داشته باشیم که این ضایعه، یک آبسه مملو از چرک و خون است که گاهی اوقات عفونی میشود. به همین دلیل، داروهای ضد باکتریایی می‌توانند در درمان آن مؤثر باشند. یکی از رایج‌ترین آنتی‌بیوتیک‌های مورد استفاده برای این منظور، مترونیدازول است که با جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری‌ها در کیست، به مدیریت عفونت کمک می‌کند.
این دارو به خصوص در مواردی که کیست حالت عفونی دارد، تجویز میشود و می‌تواند به کاهش التهاب و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.
جراحی کیست مویی
روش های جراحی با چالش هایی مانند ترمیم ناکافی زخم، احتمال بازگشت بیماری، استفاده از بیهوشی و از همه مهمتر داشتن دوره نقاهت طولانی همراه هستند و مانند قبل مورد استقبال بیماران و حتی پزشکان قرار نمی گیرند. در مواردی که پزشک تصمیم به برداشتن کیست با جراحی بگیرد از یکی از دو روش زیر اقدام به درمان خواهد کرد:
جراحی با زخم باز
در این روش، زخم پس از برداشتن کیست باز گذاشته میشود. این روش شامل باقی گذاشتن برش ایجاد شده برای خروج کیست است که پس از آن با پانسمان مرتب پوشانده میشود. زخم به تدریج از داخل به سمت خارج ترمیم یافته و بهبود می‌یابد. اگرچه این فرآیند ممکن است تا ۸ هفته زمان ببرد و مراقبت‌های دقیق و مداومی را طلب کند، اما احتمال عود مجدد کیست در این روش بسیار کمتر است.
جراحی با بخیه زدن زخم
روش دیگری که در جراحی این بیماری به کار گرفته میشود، بستن زخم با بخیه است. در این روش، پزشک برش ایجاد شده برای خارج کردن کیست را با استفاده از بخیه‌ها می‌بندد. این روش معمولاً با دوره بهبودی کوتاه‌تری همراه است، تقریباً چهار هفته، اما لازم است توجه داشت که احتمال بازگشت کیست در این روش بیشتر است.
مزایای لیزر درمانی کیست مویی به وضوح بیشتر از معایب و عوارض آن است. بنابراین، این روش به عنوان بهترین گزینه درمان کیست مویی در نظر گرفته می شود.
عوارض درمان نکردن کیست مویی
اگر کیست پیلونیدال درمان نشود، می‌تواند به یک مشکل حاد تبدیل شود. کیست‌های پیلونیدال مزمن، اگر درمان نشوند، ممکن است به آبسه و تشکیل حفره‌های سینوسی منجر شوند. این آبسه‌ها ممکن است به دلیل فشار ترکیده شوند. متاسفانه، بیشتر سینوس‌های پیلونیدال دچار عفونت میشوند که حاوی چرک و موهای اضافی هستند. این چربی‌ها و باکتری‌ها موجود روی پوست، در صورت نفوذ به داخل حفره، می‌توانند باعث ایجاد عفونت در سینوس پیلونیدال شوند.
لیزر می‌تواند عفونت کیست مویی را از بین ببرد و احتمال تشکیل کیست‌های جدید در اطراف را کاهش دهد. درمان با لیزر، که اغلب در کمتر از یک ساعت و به صورت سرپایی انجام میشود، یک روش سریع و مؤثر است.
روش های پیشگیری
برای پیشگیری از تشکیل سینوس پیلونیدال، چندین رویکرد وجود دارد که می‌توانند به کاهش خطر ابتلا کمک کنند.
- رعایت بهداشت شخصی مناسب، به ویژه در ناحیه کمر و باسن، برای جلوگیری از تجمع باکتری‌ها و موهای نفوذی
- تغییر در سبک زندگی، مانند کاهش وزن در صورت چاقی و انجام فعالیت‌های بدنی منظم،
- اجتناب از نشستن های طولانی مدت
- اصلاح موهای زائد با رعایت بهداشت
- پرهیز از استفاده از تیغ تا حد ممکن
- استفاده از اسکراب های لایه بردار بعد از اصلاح
سوالات متداول
