هموروئید یا بواسیر(به انگلیسی: hemorrhoids )، وضعیتی است که در آن رگ‌های خونی در ناحیه مقعد و پایین روده بزرگ متورم و ملتهب می‌شوند و این تورم می‌تواند باعث ایجاد یک یا چند برآمدگی در ناحیه مقعد شود. این برآمدگی‌ها ممکن است در داخل کانال مقعدی یا در اطراف دهانه مقعد ایجاد شوند.
به عبارت دیگر هموروئیدها به دلیل تحت فشار قرار گرفتن رگ‌های خونی در این ناحیه به وجود می‌آیند، که این فشار می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و در نتیجه همراه با درد و سایر عوارض می باشند که در ادامه به آن می پردازیم.
آگاهی از علائم و علل بواسیر به اندازه درمان آن مهم است. دانش این که چه چیزی باعث ایجاد یا تشدید این وضعیت میشود، می‌تواند کلیدی در پیشگیری و کاهش عود بیماری باشد.
عناوین مطالب
انواع بیماری بواسیر
بیماری بواسیر، که به تورم و التهاب رگ‌های خونی در ناحیه مقعد و رکتوم مربوط میشود، بر اساس محل قرارگیری این رگ‌های متورم به دو دسته اصلی تقسیم میشود. این تقسیم‌بندی بر اساس اینکه آیا تورم در داخل کانال مقعدی (بواسیر داخلی) رخ میدهد یا در خارج از آن (بواسیر خارجی) است، صورت می‌گیرد. درک تفاوت بین این دو نوع بواسیر برای تشخیص صحیح و انتخاب روش درمانی مناسب حیاتی است در نتیجه هر دو نوع می‌توانند نیاز به درمان‌های مختلف داشته باشند.
بواسیر داخلی
این حالت زمانی رخ میدهد که رگ‌های ورم کرده در داخل راست روده یا کولون که از طریق رکتوم به مقعد متصل میشود شکل می‌گیرند. بواسیر داخلی اغلب قابل مشاهده نیست و معمولاً باعث خونریزی میشود، اما درد کمتری دارد.
بواسیر خارجی
نوع دیگر بواسیر ، بواسیر خارجی است که همانطور که از نام آن پیداست در این حالت رگ های متورم در اطراف مقعد تشکیل می شوند که عموما نشستن را دشوار می سازد . بارزترین مشخصه بواسیر خارجی دفع مدفوع بصورت لخته های خون است که درد و خارش به همراه دارد ولی مساله نگران کننده ایی نیست و قابل درمان میباشد.
بیشتر بخوانید: بواسیر بیرون زده چیست؟
هموروئید ترومبوزه
هموروئید ترومبوزه اتفاقی است که در آن یک یا چند رگ خونی در بواسیر خارجی لخته می‌شوند. این حالت معمولاً نتیجه تشکیل یک لخته خون (ترومبوز) در یکی از رگ‌های خونی متورم شده در ناحیه مقعد است. هموروئید ترومبوزه می‌تواند باعث درد شدید، تورم و قرمزی در ناحیه مقعد شود و گاهی اوقات می‌تواند بسیار دردناک باشد.
این وضعیت به دلیل افزایش فشار در رگ‌های خونی مقعدی و ایجاد آسیب به دیواره‌های آن‌ها رخ میدهد. درمان ممکن است شامل روش‌هایی برای کاهش درد و التهاب باشد و در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به اقدامات جراحی برای برداشتن لخته خونی یا تخلیه بواسیر داشته باشد. به طور کلی، پزشکان توصیه می‌کنند که در صورت بروز علائم هموروئید ترومبوزه، فوراً برای ارزیابی پزشکی و درمان مناسب مراجعه شود.
بواسیر خونی
بواسیر خونی، که اغلب به عنوان هموروئید خونی شناخته میشود، نوعی از بواسیر است که با خونریزی مشخص میشود. این خونریزی معمولاً در هنگام دفع مدفوع رخ میدهد و می‌تواند به صورت قطرات خون قرمز روشن روی مدفوع، در توالت یا روی کاغذ توالت مشاهده شود.
بواسیر خونی می‌تواند ناشی از تحریک یا آسیب به بواسیر داخلی باشد، جایی که رگ‌های خونی متورم می‌شوند و ممکن است هنگام دفع مدفوع آسیب ببینند و خونریزی کنند. این نوع از بواسیر بیشتر اوقات دردناک نیست، زیرا رگ‌های خونی داخل کانال مقعدی دارای درد اندک هستند، اما خونریزی می‌تواند برای بیمار نگران‌کننده باشد.
در صورت مشاهده خونریزی مقعدی، به ویژه اگر برای اولین بار باشد یا اگر با سایر علائم همراه باشد، مراجعه به پزشک برای ارزیابی و درمان مناسب توصیه میشود.
علائم بواسیر چیست؟
بیماری بواسیر یا همان هموروئید، می‌تواند به دلایل متفاوتی در افراد مختلف ایجاد شود. عواملی مانند فشار مکرر در هنگام دفع مدفوع، بارداری، چاقی، یا ایستادن و نشستن طولانی مدت می‌توانند به ایجاد هموروئید منجر شوند. این بیماری با علائم متنوعی همراه است که می‌توانند از نوع خفیف تا شدید متغیر باشند. برخی از شایع‌ترین علائم هموروئید عبارتند از:
- خارش یا تحریک: این احساس معمولاً در ناحیه مقعد رخ میدهد.
- درد یا ناراحتی: خصوصاً هنگام نشستن یا در زمان دفع مدفوع.
- خونریزی: ممکن است هنگام دفع مدفوع خون قرمز روشن مشاهده شود.
- تورم در ناحیه مقعد: می‌تواند به صورت تورم یا برآمدگی در اطراف مقعد باشد.
- احساس درد هنگام دفع مدفوع: به ویژه در موارد هموروئید داخلی.
این علائم ممکن است به تدریج ظاهر شوند و در برخی موارد ممکن است به درمان‌های خانگی یا تغییرات سبک زندگی نیاز داشته باشند. در صورت شدید یا مداوم بودن علائم، مراجعه به پزشک توصیه میشود.
علت بواسیر چیست؟
بواسیر در سنین مختلف و شرایط متفاوتی ممکن است برای هر شخصی اتفاق بیفتد .با وجود تنوع گونه‌های هموروئید از قبیل انواع نهفته، پیشرفته، مزمن و خونی یا غیر خونی، عموماً این اختلال ناشی از افزایش فشار در ناحیه پایینی روده بزرگ و متعاقب آن کشش یا ورم وریدهای محیطی مقعد میباشد. این فشار ممکن است به دلایلی همچون فشار آوردن بیش از حد هنگام دفع مدفوع یا ماندن طولانی‌مدت بر روی صندلی توالت به وجود آید.
در زیر برخی از دلایل رایج این شرایط را مورد بررسی قرار داده‌ایم:
- یبوست های مکرر: باعث افزایش فشار در هنگام دفع مدفوع شده و احتمالاً مهم‌ترین عامل بروز هموروئید است.
- رابطه جنسی از مقعد: نزدیکی از مقعد فشار روی رگ‌های خونی را افزایش می دهد و این امر احتمال ابتلا به خون ریزی و هموروئید داخلی را افزایش میدهد.
- کمبود مصرف فیبر و مایعات: عدم مصرف کافی روزانه مایعات و مواد غذایی فیبر دار منجر به یبوست و در نتیجه هموروئید خواهد شد.
- چاقی: طبق آخرین تحقیقات افرادی که اضافه وزن دارند به دلیل فشار به ناحیه پایین بدن بیشتر در معرض خطر ابتلا به هموروئید قرار دارندد.
علت بواسیر در زنان
هموروئید در زنان معمولاً به علت فشار ناشی از بارداری، تغییرات هورمونی و فرایند زایمان رخ میدهد. با این وجود، علائم بواسیر در هر دو جنسیت تقریباً مشابه است. تفاوت اصلی در عوامل خطر آن‌ها نهفته است. بر اساس برخی گزارش‌ها، زنان گاهی اوقات بیشتر از مردان ممکن است با مشکلاتی مانند نشت مدفوع و درد در حرکات روده مواجه شوند.
علت بواسیر در مردان
هموروئید در مردان رایج تر است و علت این ناشی از عواملی همچون بلند کردن اجسام سنگین، فشار هنگام اجابت مزاج می باشد که منجر به فشار داخلی ناحیه شکم و رگ های خونی میشود.
پیشگیری از بواسیر
از آنجایی که ابتلا به هموروئید با افزایش سن رابطه مستقیم دارد رعایت موارد زیر به پیشگیری از ابتلا به این بیماری می تواند موثر باشد:
- از به تاخیر انداختن اجابت مزاج خود خودداری کنید.
- از نشستن های طولانی به خصوص روی سطح های سفت و سخت خودداری کنید.
- مصرف روزانه و کافی آب نوشیدنی فراموش نشود.
- فعالیت بدنی منظم و همیشگی داشته باشید.
- از مواد غذایی شامل ملین ها برای جلوگیری از یبوست استفاده کنید.
درمان بواسیر
درمان بواسیر شامل چندین رویکرد میشود که هدف از آن‌ها کاهش علائم و جلوگیری از تکرار است. برای موارد خفیف، درمان خانگی نظیر افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی، مصرف مقادیر کافی آب، و انجام ورزش منظم توصیه میشود. این تغییرات به کاهش یبوست و فشار به ناحیه مقعدی کمک می‌کنند..
همانطور که گفته شد روش‌های متعددی برای درمان این بیماری وجود دارد، که اغلب افراد ابتدا با درمان‌های خانگی شروع می‌کنند و در صورت عدم بهبودی، به سراغ روش‌های دیگر می‌روند. در اینجا به برخی از رایج‌ترین روش‌های درمان هموروئید اشاره می‌کنیم:
بیشتر بخوانید : درمان بواسیر(بررسی جامع)
درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی برای بواسیر شامل روش‌هایی است که هدف آن‌ها کاهش ناراحتی و التهاب موضعی است و می‌توانند به عنوان بخشی از رویکرد جامع درمانی به کار روند. استفاده از کمپرس‌های سرد می‌تواند به کاهش تورم و درد در ناحیه مقعد کمک کند. حمام سیتز، که شامل نشستن در آب گرم برای مدت زمان کوتاه است، به تسکین علائم و کاهش التهاب کمک می‌کند.این روش‌ها، همراه با تغییرات دیگر در سبک زندگی مانند افزایش مصرف فیبر و آب، می‌توانند به بهبود علائم و جلوگیری از تشدید بیماری کمک کنند. توصیه میشود که قبل از شروع هرگونه درمان خانگی، با یک متخصص پزشکی مشورت شود.
تغییرات در سبک زندگی
برای بهبود و پیشگیری از بواسیر، اتخاذ تغییرات مؤثر در سبک زندگی اساسی است. این تغییرات شامل رژیم غذایی غنی از فیبر میشود که به نرم شدن مدفوع کمک کرده و از یبوست جلوگیری می‌کند. مصرف مناسب و کافی آب نیز در حفظ تعادل هیدراتاسیون بدن و تسهیل فرآیندهای گوارشی اهمیت دارد. همچنین، انجام فعالیت‌های بدنی منظم و ملایم، مانند پیاده‌روی یا یوگا، به بهبود گردش خون و کاهش فشار بر رگ‌های مقعدی کمک می‌کند. این اقدامات همچنین به تقویت عضلات لگن کمک کرده و در مجموع می‌توانند به کاهش خطر بروز یا تشدید بواسیر منجر شوند.
طب سنتی
طب سنتی، با تکیه بر قدرت شفابخشی گیاهان و روش‌های درمانی قدیمی، راهکارهای متنوعی برای کاهش عوارض هموروئید ارائه میدهد. این درمان‌های مبتنی بر طبیعت، با هدف تقویت بافت‌ها و تسکین درد، ممکن است برای افرادی که دچار به علايم بواسیر هستند یک انتخاب مناسب باشند.
همچنین بخوانید: درمان فوری درد بواسیر در خانه
عمل جراحی باز یا هموروئیدکتومی
عمل جراحی باز برای هموروئید، که به آن هموروئیدکتومی نیز گفته میشود، یک روش جراحی کلاسیک است که در آن بواسیر به طور کامل برداشته میشود و برای موارد پیشرفته‌تر و مقاوم به درمان‌های دیگر توصیه میشود. این روش ممکن است نیاز به بستری کوتاه‌مدت داشته باشد و به دوره نقاهت بیشتری برای بهبودی نیاز دارد.
عمل لیزر بواسیر
روش درمانی لیزر برای بواسیر به عنوان یکی از رویکردهای نوین و مؤثر در کاهش این بیماری در دهه اخیر مطرح شده است. این روش درمانی از تکنولوژی لیزر برای از بین بردن بافت هموروئیدی بهره می‌برد که در نتیجه تجربه‌ای بدون خونریزی و کم‌درد را برای بیمار فراهم می‌آورد. از آنجا که این روش تحت بی‌حسی موضعی انجام میشود، بیماران می‌توانند بلافاصله پس از انجام عمل به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. این روش درمان بواسیر برای درمان تمامی انواع هموروئید قابل استفاده است.
بیشتر بخوانید: عمل جراحی لیزر بواسیر
بند انداختن پلاستیکی
بند انداختن لاستیکی یکی از روش‌های درمانی معمول برای بواسیر داخلی است. در این روش، یک حلقه لاستیکی کوچک به دور پایه بواسیر گذاشته میشود تا جریان خون به آن قطع شود، که در نتیجه باعث میشود بواسیر به مرور زمان خشک شده و بیفتد. این روش معمولاً با کمترین درد همراه است و در مطب پزشک قابل انجام است.
انتخاب روش درمانی بستگی به شدت علائم، نوع هموروئید و شرایط فردی بیمار دارد. مشاوره با یک پزشک متخصص برای انتخاب بهترین روش درمانی ضروری است.
“با جراحی لیزر بواسیر، از بیماری خود بدون ترس از تیغ جراحی، در زمانی کوتاه و بدون نیاز به بستری رهایی یابید.”
احتمال بروز هموروئید در چه کسانی بیشتر می باشد؟
به صورت قطعی نمی توان گفت که بواسیر فقط در چه افرادی رخ می دهد ما با رعایت نکردن پیشگیری های لازم احتمال بروز بواسیر در مادران باردار، افرادی که اضافه وزن بالا دارند و همچنین افراد رده سنی ۴۵ الی ۶۵ بیشتر میباشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
معمولاً انتظار می‌رود که با استفاده از درمان‌های خانگی، علائم بواسیر طی یک تا دو هفته بهبود یابند. با این حال، اگر بعد از گذشت این مدت، بهبودی محسوسی در علائم مشاهده نشود یا اگر علائم تشدید یابند، مراجعه به یک پزشک متخصص هموروئید توصیه میشود. یک ارزیابی دقیق توسط پزشک می‌تواند علت دقیق بواسیر را تعیین کند و روش‌های درمانی پیشرفته‌تر یا جراحی را در صورت لزوم پیشنهاد دهد. توجه به این نکته مهم است که خود درمانی بدون مشورت پزشکی می‌تواند به تشخیص نادرست یا تاخیر در درمان منجر شود، به ویژه اگر علائم ناشی از بیماری‌های جدی‌تری باشند.
سوالات متداول
