واحد آندوسکوپی و کولونوسکوپی بیمار را از نظر مشکلات گوارشی بررسی نموده و از طریق مشاهده مستقیم معده، مری، حلق، اثنی عشر، روده باریک، روده بزرگ، سیگموئید از نظر خونریزی و وجود آنومالی و جلوگیری از بروز زخم و موارد مشابه مورد بررسی قرار می دهد.
کولونوسکوپی مسلما یک عمل پزشکی مطبوع نیست اما غربالگری منظم سرطان کولون می‌تواند به صورت بالقوه زندگی شما را نجات دهد. هر چند تاکنون گفته شده که مردان و زنان از سن ۵۰ سالگی غربالگری با کولونوسکوپی را شروع کنند، نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد که تومورهای کولون در مردان نسبت به زنان بیشتر و زودتر رخ می‌دهد بنابراین به نظر می‌رسد دستورالعمل‌های غربالگری باید مورد بازبینی مجدد قرار گیرند.
مردان نزدیک ۲ برابر بیشتر از زنان مبتلا به انواع اختلالات غیرطبیعی در کولون بودند. اگر خون مخفی در مدفوع دیده شود، باید دستگاه گوارش و بخصوص روده بزرگ بررسی شود تا اگر ضایعات پیش بدخیم کوچک در آنجا باشد، برداشته شود.
عناوین مطالب
کولونوسکوپی چیست؟
کولونوسکوپی روشی است که جهت مشاهده روده بزرگ و راست روده برای تشخیص بافت ملتهب، زخم و رشد غیر طبیعی بافت روده و پولیپ استفاده می شود. هنگامی که بیمار با مشکلاتی در اجابت مزاج، درد شکم، خونریزی از مقعد و یا کاهش وزن به پزشک مراجعه می کند، برای بررسی دقیقتر غالبا به او کولونوسکوپی پیشنهاد می شود.
چگونه برای کولونوسکوپی آماده شویم؟
معمولا پزشکان دستورالعمل نوشته شده ای را برای آمادگی بیمار جهت انجام این تست به او می دهند. همه جامدات باید از دستگاه گوارش با پیروی از یک رژیم غذایی مایع از یک تا سه روز قبل از انجام کولونوسکوپی خالی شوند. بیماران باید از نوشیدن مایعات حاوی رنگ بنفش یا قرمز خودداری کنند.
مایعات مجاز عبارتند از:
– آب گوشت یا مرغ بدون چربی
– آب میوه
– آب
– قهوه ساده
– چای ساده
– نوشیدنیهای ورزشی
– ژله
شب قبل از کولونوسکوپی، استفاده از مسهل و یا تنقیه و شیاف لازم است.مسهل دارویی است که مدفوع را شل می کند و اجابت مزاج را افزایش می دهد.مسهلها معمولا به شکل قرص یا به عنوان یک پودر که باید در آب حل شوند می باشند.
تنقیه با وارد کردن آب به مقعد یا محلول صابون ملایم و با استفاده از یک بطری شستشوی مخصوص انجام می شود.
بیماران باید با پزشک درباره داروها و ویتامینهایی که استفاده می کنند با پزشک مشورت کنند.
همانند:
– آسپیرین
– داروهای آرتروز
– رقیق کننده های خون
– داروهای دیابت
– ویتامینهایی که حاوی آهن هستند
از آنجا که جهت انجام کولونوسکوپی از داروهای آرامبخش استفاده می شود،بیمار تا 24 ساعت بعد از انجام این تست اجازه رانندگی ندارد.پس لازم است که بیمار برای رفتن به منزل از قبل فکری بکند.
کولونوسکوپی چگونه انجام می شود؟
در طول مدت انجام کولونوسکوپی بیمار روی تخت به پهلوی چپ دراز می کشد. اغلب، داروی آرامبخش ملایمی به بیمار تزریق می شود تا در طول مدت انجام این تست، آرام باشد و دردی احساس نکند. در بعضی موارد هم داروی مسکن قویتری لازم می شود.
پزشک لوله باریک و قابل انعطاف و بلندی که یک سر آن دوربین تعبیه شده و آغشته به ژل روان کننده است و کولونوسکوپ نام دارد را به آرامی از مقعد وارد راست روده می کند. این لوله برای کمک به دید بهتر پزشک، روده بزرگ را با گاز دی اکسید کربن باد می کند. دوربین سر لوله، تصاویر روده بزرگ را بر روی صفحه نمایش منتقل می کند و پزشک به دقت به بررسی روده می پردازد.
خونریزی و سوراخ شدن روده بزرگ در حین کولونوسکوپی هرچند از عوارض غیرمعمول است اما دور از ذهن نیست.
برداشتن پولیپها و بیوپسی
پزشک در صورت مشاهده پولیپ در روده بزرگ، آنها را برمیدارد و بعد از اتمام کولونوسکوپی آنها را از نظر بررسی سرطانی بودنشان به آزمایشگاه می فرستد.
پولیپ در بزرگسالان شایع است اما اغلب بدون خطر است.با این حال گاهی سرطان روده بزرگ از یک پولیپ شروع می شود. بنابراین برداشتن آنها در جلوگیری از سرطان روده بزرگ موثر است.
پزشک در حین کولونوسکوپی چنانچه بافت غیرطبیعی مشاهده کند نمونه ای از آن را برمیدارد که به این عمل بیوپسی می گویند و پزشک می تواند با میکروسکوپ به بررسی دقیق نمونه گرفته شده بپردازد.
اگر در حین برداشتن پولیپ و یا بیوپسی خونریزی اتفاق بیفتد، پزشک یا استفاده از یک پروب الکتریکی و یا داروهای مخصوص، از طریق کولونوسکوپ جلوی آنرا می گیرد.
بهبودی
کولونوسکوپی معمولا بین 30 تا 60 دقیقه طول می کشد. درد شکم و نفخ در ساعتهای اولیه بعد از کولونوسکوپی گاهی پیش می آید. ممکن است که لازم باشد بیمار یک تا دو ساعت بعد از این تست در کلینیک باشد.
بهبودی کامل بیمار و از بین رفتن اثر داروی آرامبخش تا روز بعد طول می کشد.
بیمارانی که بعد از انجام کولونوسکوپی دچار حالات و عوارض زیر شوند باید بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهند:
– درد شکمی
– تب
– مدفوع خونی
– سرگیجه
– ضعف
کولونوسکوپی برای چه کسانی لازم است
– افراد بالای 50 سال
– افرادی که در خانواده شان سابقه بیماریهای التهابی روده یا سرطان روده دارند.
– افرادی که دچار اسهال یا یبوست بیش از یک هفته شوند.
– افرادی که متوجه وجود خون در مدفوع می شوند.
– افرادی که سابقه پولیپ روده دارند.
بنا به تشخیص پزشک، گاهی لازم است به صورت دوره ای کولونوسکوپی انجام شود.
توصیه برای کولونوسکوپی
درباره کولونوسکوپی توصیه می‌شود هر فرد بالای ۵۰ سال به‌عنوان چکاپ، به خصوص اگر سابقه فامیلی سرطان کولون دارد آن را انجام دهد. در موارد یبوست یا اسهال مزمن و طول کشیده، خون‌ریزی‌های آشکار و نهان گوارشی و بسیاری علایم دیگر، ممکن است پزشک‌تان تصمیم بگیرد، بررسی شوید. حتی کاهش وزن شدید، کم‌خونی فقر‌آهن یا سابقه پولیپ روده دلایلی بر انجام کونولوسکوپی است.
آماده کردن روده ها برای کولونوسکوپی
روده بزرگ باید کاملاً از مدفوع و مایعات پاک شود تا دید کافی جهت بررسی پوشش داخلی کولون و رکتوم وجود داشته باشد. بدین منظور مصرف دارو و اجرای دستورالعمل خاصی مورد نیاز است. در صورت عدم اجرای دقیق این دستورالعمل ممکن است کولونوسکوپی شما قابل انجام نباشد.
چنانچه در حین مصرف ملین‌ها دچار بی حالی یا استفراغ شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
اقدامات لازم جهت آمادگی روده ها برای کولونوسکوپی
ساعت ۸ صبح روز قبل از عمل، صبحانه سبک بدون شیر و لبنیات به همراه قرص بیزاکودیل مصرف نمایید.
از ساعت ۸ الی ۱۲ فقط مایعات زلال و صاف شده به مقدار ۸ تا ۱۰ لیوان میل کنید.
ساعت ۱۲ ظهر، ناهار سبک شامل یک قطعه سینه مرغ پخته شده و یک برش نان تست به همراه قرص بیزاکودیل مصرف کنید.
از این پس تا زمان کولونوسکوپی هیچ گونه غذای جامد نخورید. پودر پیدرولاکس را در آب حل نموده و بعد از ناهار هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه یک لیوان بنوشید. ساعت ۶ بعد از ظهر، قرص بیزاکودیل میل نمایید. پس از اتمام محلول پیدرولاکس، تا ۴ ساعت قبل از کولونوسکوپی هرچه مایل بودید می‌توانید مایعات زلال و شفاف مانند آب، آب قند و چای شیرین بنوشید.
مایعات قرمز رنگ مصرف نکنید زیرا می‌تواند ترشحات روده را قرمز کرده و با خون اشتباه شود.
در طول مدت اجرای دستورالعمل به دلیل مصرف مسهل، شما به دفعات باید از توالت استفاده کنید تا روده‌ها کاملاً پاک شود.
۴ ساعت قبل از کولونوسکوپی تا زمان عمل کاملاً ناشتا باشید.
