دستگاه گوارش انسان
روده باریک بخشی از دستگاه گوارش است که از دوازدهه (اثنی‌عشر) تا ابتدای رودهٔ بزرگ (دریچه ایلئوسکال) را تشکیل می‌دهد. روده باریک محل اصلی هضم و جذب غذا است. روده باریک به سه قسمت دوازدهه، تهی‌روده (ژوژنوم) و درازروده (ایلئوم) تقسیم می‌شود.روده باریک به دلیل ترشح اکسینتومودلین جزء غدد برون ریز ثانویه محسوب می شود.روده باریک همچنین به دلیل ترشح شبح گلوکاگون،سکرتین،کوله سیتوکینین،نوروتانسین،سروتونین و سوماتوستاتین جزءغدد درون ریز ثانویه محسوب می شود.
کالبدشناسی
روده کوچک طولانی‌ترین قسمت دستگاه گوارش می‌باشد که ۵ یا ۶ متر طول دارد. چون قطر این روده، باریک می‌باشد و فقط ۲ تا ۴ سانتیمتر قطر دارد، به آن روده کوچک یا روده باریک گفته می‌شود (در مقایسه با روده بزرگ که قطر آن ۶ سانتیمتر می‌باشد).
اولین قسمت روده کوچک که درست بعد از معده قرار دارد را اصطلاحاً دوازدهه و یا دئودنوم (Duodenum) می‌نامند که کوتاهترین قسمت روده کوچک می‌باشد. دو قسمت دیگر روده کوچک که بعد از آن قرار دارند به ترتیب عبارت‌اند از تهی‌روده و درازروده که به روده بزرگ متصل می‌گردد.
گوارش
وقتی غذا از معده وارد دوازدهه می‌شود، به علت مخلوط بودن با اسید معده، هنوز اسیدی می‌باشد. در محل دوازدهه، یک شیره گوارشی قلیایی به این غذا اضافه می‌گردد تا حالت اسیدی آن را خنثی نماید. این شیره گوارشی از پانکراس یا لوزالمعده ترشح می‌گردد و حاوی آنزیم‌هایی است که باعث ادامه هضم غذا می‌شود. صفرا نیز در همین محل به غذا اضافه می‌گردد.
در روده باریک بر اثر عمل گوارش پروتئینها به اسید آمینه‌ها، کربوهیدراتها به گلوکز و سایر قندهای ساده تر و چربی‌ها به اسیدهای چرب و گلیسرول تجزیه می‌گردند. سپس غذای گوارده از طریق دیواره روده کوچک به جریان خون جذب می‌گردند. بر اثر انقباضات موجی شکل عضلات دیواره روده‌ها، غذا در طول روده حرکت کرده و به جلو می‌رود. این حرکت را اصطلاحاً پریستالسیس (peristalsis) می‌نامند.
دیواره روده‌ها صاف نیست بلکه دارای میلیون‌ها برجستگی انگشت مانند به نام پرز می‌باشد. این پرزها باعث می‌شوند که سطح وسیعی در روده‌ها ایجاد شود تا جذب غذاها بهتر صورت گیرد.
آپاندیس برای بدن مفید است
آپاندیس چیست؟
آپاندیس زائده ای لوله مانند به طول 3 تا 6 اینچ که از محل اتصال روده باریک و روده بزرگ خارج شده است. حتی اگر آپاندیس در بدن دارای عملکرد مشخصی هم باشد هیچ کس نمی داند که آن چیست. در هر صورت،وقتی آپاندیس دچار عفونت یا التهاب شود، باید از بدن خارج شود. نحوه جهت گیری آپاندیس ممکن است به سمت روده باریک و سکوم ( منطقه ای قابل اتساع که روده بزرگ از آنجا شروع شده و ایلئوم از یک سمت به این منطقه باز می شود) متفاوت باشد. همین گونه تفاوت هاست که ممکن است باعث علائم غیر معمول و گیج کننده ای شود که تشخیص بیماری را مشکل می کند.
آپاندیس برای روده، میکروب‌های خوب تولید و از آنها محافظت می‌کند.
ده ها سال مردم، آپاندیس را عضوی زائد و زیادی تلقی کرده اند. پزشکان تصور می کردند که آپاندیس هیچ فایده ای ندارد و جراحان مرتب آنها را درمی آوردند و مردم هم بدون آپاندیس مشکلی نداشتند.
آپاندیس زمانی که عفونی و ملتهب می شود(آپاندیسیت)، می تواند باعث مرگ انسان شود. در این مواقع آپاندیس به سرعت ملتهب می شود و اگر به موقع بیرون آورده نشود، برخی افراد را می کشد(تصویر بالا برداشتن آپاندیس را نشان می دهد).
طبق اعلام “مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری”، دو سال پیش، 321هزار نفر در آمریکا به دلیل آپاندیسیت در بیمارستان بستری شدند.
طبق این مطالعه که در مجله “زیست شناسی نظری” منتشر شده است، به نظر می رسد که عملکرد آپاندیس با میزان زیاد باکتری هایی که در دستگاه هاضمه انسان قرار دارند، ارتباط داشته باشد.
در بدن، تعداد باکتری ها از تعداد سلول های انسانی بیشتر است. بیشتر باکتری ها خوب هستند و به هضم غذا کمک می کنند.
اما برخی اوقات باکتری های روده می میرند یا از آن خارج می شوند.
بیماری هایی مانند وبا روده را از وجود باکتری های مفید پاک می سازد. در این مورد کار آپاندیس به راه انداختن دوباره دستگاه گوارش است.
“بیل پارکر” پروفسور جراحی دانشگاه دوک که در نوشتن این مطالعه همکاری داشت، گفت، آپاندیس مانند “یک خانه امن و خوب برای باکتری ها” عمل می کند.
وی گفت، توجه به محلی که آپاندیس در آن واقع شده است، از این نظریه حمایت می کند.
آپاندیس به شکل یک کوچه بن بست می باشد.
همچنین این زایده کرمی شکل، مانند یک کارخانه تولید باکتری است که میکروب های خوب را پرورش می دهد.
آپاندیسیت
شرح بیماری
آپاندیسیت عبارت است از التهاب زایده کرمی شکل آپاندیس که از اولین قسمت روده بزرگ به نام سکوم منشاء می‌گیرد. آپاندیس هیچ کار شناخته‌شده‌ای ندارد، ولی باعث بیماری می‌شود. هر ساله از هر ۵۰۰ نفر جمعیت یک نفر دچار آپاندیسیت می‌شود. علایم آپاندیسیت بسیار متغیر هستند. در مورد هر فردی که درد شکمی تشخیص داده نشده دارد، آپاندیسیت حتماً باید مدنظر باشد. این بیماری در هر سنی می‌تواند رخ دهد (در مردان بیشتر از زنان)، اما در کودکان زیر ۲ سال نادر است.
آپاندیسیت چیست؟
انسداد آپاندیس بوسیله مدفوع یا به هر دلیل دیگری می تواند منجر به التهاب آپاندیس شود که آپاندیسیت نامیده می شود. آپاندیسیت معمولا به سرعت و در عرض 6 تا 12 ساعت ایجاد می شود. علائم آن معمولا عبارتست از درد شکمی، که به صورت یک درد و ناراحتی مبهم در اطراف ناف شروع می شود. در عرض چند ساعت درد شدید تر شده و به صورت موضعی در قسمت های پایین سمت راست شکم احساس می شود. شکم ممکن است سفت شده و نسبت به فشار بسیار حساس شود. درد معمولا با تهوع، استفراغ و تب خفیف همراه می باشد.
چه کسانی مبتلا به آپاندیسیت می شوند؟
تقریبا دو سوم کسانی که مبتلا به آپاندیسیت می شوند خانم بوده و حدود دو سوم کسانی که مبتلا به این بیماری می شوند در سن 15 تا 44 سالگی قرار دارند. هرچند هر کسی و در هر سنی ممکن است دچار این بیماری شود.
علایم شایع
۱) دردی که از نزدیک ناف شروع می‌شود و تدریجاً به قسمت تحتانی شکم در سمت راست نقل مکان می‌کند. درد کم‌کم مداوم می‌شود و از حالت مبهم به صورت کاملاً مشخص در می‌آید به طوری که مکان آن دقیق‌تر توسط بیمار نشان داده می‌شود. درد با حرکت، تنفس عمیق، سرفه، عطسه، راه رفتن، یا لمس، بدتر می‌شود.
۲) تهوع و گاهی استفراغ
۳) یبوست و ناتوانی در دفع گاز
۴) اسهال (گاهی)
۵) تب کم شدت، که پس از سایر علایم آغاز می‌گردد.
۶) تشدید درد به هنگام لمس ناحیه تحتانی شکم در سمت راست، معمولاً در نقطه‌ای حدود یک سوم مسیر ناف به برجستگی بالایی استخوان لگن.
(توجه داشته باشید که این توصیف فقط زمانی صدق می‌کند که آپاندیس در جای طبیعی خود باشد. در بعضی موارد، نوک آپاندیس در جای دیگر واقع شده است، که این باعث مشکل شدن تشخیص می‌شود)
۷) تورم شکم (در مراحل انتهایی)
۸) افزایش تعداد گلبول های سفید خون
علل
عفونت به دلیل نامشخص، معمولاً توسط باکتری‌های موجود در لوله گوارش. آپاندیس ممکن است توسط محتویات در حال عبور در لوله گوارشی یا یک رشته بافتی غیرطبیعی که از بیرون به آن فشار وارد می‌آورد، مسدود شود. زمانی که آپاندیس عفونی می‌شود، متورم و ملتهب گشته و از چرک پر می‌شود.
عوامل تشدید کننده بیماری
یک بیماری اخیر، به خصوص آلودگی با کرم‌های حلقوی، یا عفونت ویروسی دستگاه گوارش.
پیشگیری
هیچ روش خاصی برای پیشگیری وجود ندارد
عواقب مورد انتظار
معمولاً با جراحی قابل درمان است. اگر درمان نشود، پاره شدن آپاندیس مرگبار خواهد بود.
عوارض احتمالی
۱) پاره شدن آپاندیس، تشکیل آبسه، و پریتونیت. این عوارض در افراد مسن‌تر بیشتر دیده می‌شود.
۲) عدم تشخیص درست، به علت کم بودن یا نامعمول بودن علایم، به خصوص در سنین خیلی پایین یا خیلی بالا
۳) تشکیل آبسه درمان
اصولی کلی
۱) امکان دارد آزمایش خون (افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون) و آزمایش ادرار (برای رد عفونت ادراری) انجام شوند. عفونت ادراری ممکن است علایمی شبیه آپاندیسیت داشته باشد.
۲) زمانی که تشخیص هنوز قطعی نیست، هر دو ساعت درجه حرارت بدن را با دماسنج مقعدی اندازه‌گیری و ثبت نمایید.
۳) جراحی برای برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی). از آنجایی که تشخیص آپاندیسیت مشکل است، اغلب تا زمانی که تشخیص قطعی داده نشود، دست به جراحی زده نمی‌شود.
۴) اگر آبسه تشکیل شود، امکان دارد جراحی به تعویق افتد تا زمانی که آبسه تخلیه شود و فرصت برای التیام آن باشد.
داروها
۱) هرگز از داروی مسهل، تنقیه، یا داروی ضددرد استفاده نکنید.
۲) داروهای مسهل می‌توانند باعث پارگی آپاندیس شوند، و داروهای تخفیف دهنده درد یا تب نیز باعث مشکل‌تر شدن تشخیص می‌شوند.
۳) داروهای ضددرد پس از جراحی تجویز می‌شوند.
۴) اگر عفونت وجود داشته باشد آنتی بیوتیک نیز تجویز می‌شود.
۵) امکان دارد نرم‌کننده‌های مدفوع برای جلوگیری از یبوست توصیه شوند.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
۱) تا وقت عمل در تخت یا صندلی استراحت کنید.
۲) پس از عمل، تدریجاً فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های عادی خود را از سر گیرید.
رژیم غذایی
۱) تا زمانی که آپاندیسیت تشخیص داده نشده است از خوردن و آشامیدن بپرهیزید. وقتی که معده خالی باشد، بیهوشی برای عمل جراحی بسیار بی‌خطرتر خواهد بود. اگر خیلی تشنه هستید، دهان خود را با آب بشویید.
۲) پس از عمل، ابتدا رژیم مایعات و به تدریج رژیم جامدات آغاز می‌شود.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
۱) اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم آپاندیست را دارید.
۲) اگر یکی از موارد زیر قبل یا پس از جراحی رخ دهد:
۳) تب مساوی یا بیش از ۹/۳۸ درجه سانتیگراد
۴) استفراغ مداوم
۵) افزایش درد شکمی
۶) غش
۷) وجود خون در مدفوع یا محتویات استفراغ شده
۸) منگی یا سردرد
روند عمل جراحی آپاندیس
روند عمل جراحی آپاندیس
امروزه جراح می تواند عمل جراحی آپاندکتومی را به دو روش انجام دهد:
از طریق عمل باز یا از طریق تکنیک لاپاروسکوپی
روش عمل باز: در این روش، جراح یه برش کوتاه در پوست و لایه چربی زیر آن ایجاد می کند. سپس عضلات دیواره شکم جدا شده و پریتوئن مشخص می شود که به صورت آستری اطراف حفره شکمی را گرفته است. پریتوئن بریده می شود تا سکوم یعنی بخشی از روده بزرگ که آپاندیس به آن متصل شده است، مشخص شود. بعد از اینکه روده باریک به کناری زده شد، آپاندیس با دقت از بافت های اطراف جدا می شود. عروق خونی اطراف محل نیز بسته می شود.
در این زمان آپاندیس بسته و جدا می شود. سپس آپاندیس برای آزمایش به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود. محل برداشت آپاندیس به سمت سکوم قرار داده می شود. در نهایت پریتون، عضلات دیواره ای و برش پوستی بسته می شود. بستن پوست بوسیله بخیه و یا با استفاده از بست های آهنی کوچک انجام می شود.
روش لاپاروسکوپی: جراح حین عمل جراحی برداشت آپاندیس از لاپاروسکوپ برای مشاهده داخل حفره شکمی استفاده می کند. لاپاروسکوپ لوله فلزی طویلی است که دارای لنزی می باشد که به دوربین تلویزیونی متصل می باشد. جراح می تواند مستقیما از طریق مانیتور تلویزیون عمل را انجام دهد. ابزارهای جراحی به نام کانولا از طریق منافذ کوچک دیگری وارد شده و برای برداشت آپاندیس مورد استفاده قرار می گیرد.
آپاندکتومی بوسیله لاپاروسکوپ جایگزین مناسب و بی خطری برای روش عمل باز می باشد. در سال های اخیر بین این دو روش ، تفاوتی در زمینه هزینه های بیمارستانی، مدت بستری شدن بیمار در بیمارستان و بروز عفونت وجود ندارد. هرچند در روش لاپاروسکوپی نسبت به روش عمل باز بیمار زودتر می تواند فعالیت های روز مره خود را از سر بگیرد. این روش برای هر بیماری مناسب نمی باشد و این بستگی به شما و جراح شما دارد که تصمیم بگیرید کدام روش برای شما مناسب تر است.
تشخیص آپاندیسیت
آپاندکتومی تقریبا همیشه به صورت اورژانسی انجام می شود. بنابراین تشخیص آپاندیسیت معمولا به سرعت انجام شده و عمدتا بر اساس بررسی علائم و آزمایشات فیزیکی می باشد. در صورتی که در زمینه علائم بالینی شما سوالی مطرح باشد و یا در صورتی که به نظر نمی رسد علائم شما اورژانسی باشد، ممکن است از شما آزمایشات خونی و عکس برداری شکمی با اشعه ایکس به عمل آید. این آزمایشات همان تست های معمولی است که در زمان پذیرش انجام می شود شامل: شمارش کامل گلبول های خونی، تست های انعقاد خون، آنالیز ادرار و عکس برداری از قفسه سینه.
