در روش ایلئوستومی ، روده کوچک ( قسمت انتهایی روده کوچک ) به پوست وصل می شود و معمولاً این روش برای بیمارانی به کار می رود که دچار جراحت شدید روده بزرگ و از بین رفتن روده بزرگ یا نیازمند جراحی روی روده بزرگ هستند یا مبتلا به بیماریهای التهابی روده کوچک و بزرگ می باشند . در این روش دهانه روده کوچک در قسمت تحتانی طرف راست شکم قرار می گیرد .
عناوین مطالب
● نکات بهداشتی و ملاحظات طبی :
▪ زمان تخلیه کیسه :
برای احتیاط می توان وقتی یک سوم کیسه پر شد ، آنرا تخلیه نمود . بهترین زمان برای تخلیه صبح زود قبل از نهار و موقع خواب میباشند .
▪ تعویض کیسه :
پس از آن که کیسه از دهانه باز شد دهانه بوسیله گاز پوشیده شود و پوست اطراف را با آب و صابون به ملایمت شستشو داده و پس از خشک شدن پوست کیسه جدید قرار داده شود .
▪ نحوه مراقبت از دهانه و پوست اطراف :
بیمار باید در طی هر تعویض کیسه ، دهانه و پوست اطراف با آب گرم و صابون بدقت و آرامی شستشو دهد و با کوچکترین تحریک پوست از پمادهای موضعی مثل اکسید دوزنگ ( Zine oxid) جهت کاهش التهاب استفاده کند. هرگز از انگشت برای کنترل انسداد نسبی و یا جهت کنترل تنگی دهانه ایلئوستومی استفاده نکنید .
● رژیم غذایی مناسب :
نوع تغذیه بیشتر تحت تأثیر آداب و سنن جاری قرار می گیرد ولی در عین حال افراد دارای ایلئوستومی ، میبایست الگوهای تغذیه و رژیم غذائی خود را مناسب با شرایط جدید تغییر دهند و رژیم هایی که گاز روده ای کمتر و بوی نامطبوع کمتر دارند مورد استفاده قرار دهند . به نظر میرسد یک غذای پرفیبر ( گیاهان ،سبزیجات خوراکی ) منطقی باشد و برای کاهش بوی بد و سلامت هر چه بیشتر پرهیز از مواد غذایی نفخ آور مثل حبوبات ، ذرت ، کلم ، گل کلم ، آجیل ، دوغ و نوشابه های گازدار مفید است . از سریع خوردن غذا و جویدن آدامس به دلیل تولید بیش از حد گاز روده پرهیز شود . بهتر است از خوردن ماهی و تخم مرغ به دلیل تولید بوی بد اجتناب شود .
● خصوصیات ایلئوستومی طبیعی :
▪ مخاط روده صورتی متمایل به قرمز و شفاف باشد .
▪ پوست اطراف دهانه طراوت داشته ، بدون هیچگونه قرمزی و تورم باشد .
▪ هیچگونه ترشحی در موضع وجود نداشته باشد .
▪ تخلیه منظم و تا حدودی از قبل پیش بینی شده باشد .
▪ مخاط مختصری از سطح پوست اطراف برجستگی داشته باشد .
● عوارض ایلئوستومی :
▪ انسداد ایلئوستومی :
بعنوان یک اورژانس پزشکی مطرح است . عدم دفع گاز و مدفوع بمدت طولانی به همراه تهوع و استفراغ و بی اشتهائی و … معمولاً از نشانه های انسداد روده است و مراجعه سریع به پزشک الزامی است .
سوراخ شدن مخاط روده به عنوان یک فوریت پزشکی مطرح است . این عارضه در اثر بی احتیاطی در شستشو و یا اقدامات تشخیصی ایجاد می شود . برای درمان این مورد مراجعه سریع به پزشک و مداخله جراحی الزامی است .
▪ تنگی دهانه ایلئوستومی :
این حالت ممکن است با دل درد و اسپاسم روده ها ( قولنج ) مشخص شود . برای پیشگیری از این عارضه وارد نمودن سر سوند فولی چرب شده با مواد لوبریکانت استریل در دهانه ایلئوستومی هر چند وقت یکبار به اتساع دهانه و عدم پیشرفت تنگی کمک می کند .
▪ بیرون زدگی روده ( پرولاپس مخاط ) :
در این مورد مخاط روده بیش از حد طبیعی از دهانه ایلئوستومی بیرون زدگی دارد و بایستی به پزشک مراجعه شود و احتیاج به مداخله جراحی دارد .
▪ زخمهای مخاطی :
نقاط خونریزی دهنده و زخمهای مخاط به دلایل مختلف ایجاد می شود ، بهترین کار شستشوی مداوم و کم کردن تحریکات می باشد .
▪ حساسیت ( اگزمای ) پوست اطراف دهانه ایلئوستومی :
این عارضه به دلیل التهاب ناشی از تماس با مواد دفعی خصوصاً هنگامیکه املاح صفرا در آن زیاد باشد پدید می آید . بهترین درمان محدود کردن تحریکات و استفاده از پمادهای ضدالتهاب موضعی مثل اکسید دوزنگ ( Zine oxid ) می باشد .
▪ فتق های کنار دهانه ایلئوستومی :
در این موارد بیرون زدگی محتویات شکم از کنار محل ایلئوستومی وجود دارد و مداخله جراحی الزامی است .
▪ عفونت پوست اطراف ایلئوستومی :
این عارض شایع می باشد و برای درمان این عارضه قارچی از داروهای ضدقارچ مثل نیستاتین استفاده می شود .
▪ سنگ ادراری :
بیماران با ایلئوستومی به دلیل دفع بیش از حد آب و الکترولیت ها معمولاً ادراری غلیظ توام با کریستال ادراری دارند . لذا بیشتر مستعد ابتلا به سنگ های ادراری هستند . برای پیشگیری از ایجاد سنگ در سیستم ادراری نوشیدن مایعات فراوان ترجیحاً آب خالی طوری که رنگ ادرار همواره نزدیک به رنگ آب باشد ، بهترین کار است .
▪ سنگ صفراوی :
بیمارانی که سابقه تشکیل سنگهای صفراوی دارند به منظور تجویز رژیمهای دارویی و غذایی پیشگیری کننده از تشکیل مجدد سنگ و شناسایی عوارض احتمالی سنگ می بایست مراجعات ادواری به پزشک متخصص جراحی داشته باشند .
▪ اختلالات جنسی :
وجود کیسه بوی بد و دفع گاز روده از جمله عواملی هستند که ممکن است در برخی موارد به نوعی در رابطه جنسی مطلوب اختلال ایجاد کنند . این افراد باید قبل از نزدیکی کیسه مخصوص ایلئوستومی را کاملاً تخلیه نموده یا تعویض کنند . قرار دادن یک پوشش نرم بر روی کیسه و شکم اقدام مناسبی به نظر می رسد .
● ملاحظات بالینی :
در هنگام بروز اسهال به دلیل از دست دادن سریع آب و املاح بدن بایستی سریعاً به پزشک مراجعه کرد و تحت درمان قرار گرفت .
