دل درد: نشانه‌ها، علل، و پیشگیری

دل درد از جمله دردهای موجی است؛ یعنی گاهی آنقدر شدید می‌شود که فرد حتی نمی‌تواند نفس بکشد و گاهی درد فروکش می‌کند. فرد مبتلا به دل درد گاه مجبور می‌شود تا ساعت‌ها در دستشویی بماند.

بدن ما از برخی نشانه‌ها استفاده می‌کند تا هشدار دهد که خطری در درون ما در حال وقوع است. یکی از این نشانه‌ها دل‌درد است.

برخی از دلایل دل درد کاملا روشن است؛ مثل وقتی که فرد پرخوری می‌کند یا وقتی که یک کودک نوپا، چیز خطرناکی را می‌بلعد، اما اغلب مواقع علت دل درد را نمی‌توان به راحتی تشخیص داد.

دلایل اصلی ایجاد دل درد 

یبوست:

یکی از مهم‌ترین دلایل شکم درد، یبوست است. یبوست در اثر رژیم‌های غذایی نامناسب که مایعات و فیبر کمی دارند، ایجاد می‌شود.

عفونت:

وقتی که یک ویروس یا باکتری وارد بدن ما می‌شود، بدن برای خلاصی از آن، شروع به نشان دادن واکنش‌هایی می‌کند و واکنش‌های مربوط به دستگاه گوارش معمولا با اسهال و استفراغ همراه است. عفونت باکتریایی موجب مسمومیت غذایی می‌شود. برخی از دل دردها در اثر ورود باکتری به بدن ایجاد می‌شوند؛ مثل گلو درد، سینه پهلو، عفونت دستگاه ادراری و عفونت دستگاه تناسلی.

ویروس‌ها نوع دیگری از عفونت‌ها هستند که باعث آنفلوآنزای شکم می‌شوند. هم باکتری‌ها و هم ویروس‌ها به راحتی از یک فرد به فرد دیگر انتقال می‌یابند. اما خبر خوب این‌که در اغلب موارد اگر دست‌ها را به خوبی بشویید و از وسایل شخصی دیگران استفاده نکنید، می‌توانید با آن مقابله کنید.

سوزش و التهاب:

وقتی یکی از ارگان‌های داخلی بدن دچار زخم یا ورم می‌شود، ایجاد دل درد می‌کند. دردهای ناشی از آپاندیس، زخم معده، سندرم روده حساس و بیماری التهاب روده منجر به دل دردهای شدید می‌شوند که باید مداوا گردند.

واکنش بدن نسبت به برخی غذاها:

بدن برخی افراد قادر به هضم بعضی غذاها نیست؛ مثلا برخی افراد نمی‌توانند لاکتوز موجود در شیر را هضم کنند و به همین دلیل باید از خوردن آن و تمامی فرآورده‌های حاوی لاکتوز پرهیز کنند. اگر شما نیز جزء افرادی هستید که به برخی از غذاها واکنش نشان می‌دهید و دچار دل درد می‌شوید، بهتر است با مشورت پزشک آن را از برنامه غذایی خود حذف کرده و جایگزین مناسبی برایش بیابید.

بعضی از حساسیت‌ها شامل حساسیت به برخی غذاها می‌شود. در این حالت، واکنش دستگاه ایمنی بدن هنگام خوردن آن غذای خاص، به گونه‌ای است که در او ایجاد درد می‌کند.

حساسیت به غذا با عدم تحمل غذا کاملا فرق دارد. اگر کسی به غذایی حساسیت دارد، به هیچ‌وجه نباید آن را بخورد؛ زیرا حتی خوردن مقدار بسیار کمی از آن غذا می‌تواند او را تا پای مرگ بکشاند

استرس‌های روحی:

وقتی که فرد بیش از حد دچار استرس، نگرانی و افسردگی می‌شود، ناراحتی‌های عاطفی و روحی روی عملکرد دستگاه‌های مختلف بدنش اثر می‌گذارد و موجب ایجاد دردهایی مثل سردرد و دل درد می‌شود. استرس واکنش دفاعی و عادی بدن است، اما باعث بروز مشکلات گوارشی می‌شود و در درازمدت می‌تواند عملکرد معده و روده را مختل سازد. استرس عامل رفلاکس معده و مری، زخم معده و اثنی‌عشر و سندرم کولون (روده بزرگ) می‌باشد. تغذیه سالم و متنوع یکی از عواملی است که باعث کاهش استرس می‌شود، زیرا به مقدار کافی ویتامین B، C، منیزیم و سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی را به بدن می‌رساند. همچنین به میزان کافی بخوابید.

مشکلات تناسلی:

برخی موارد، دل درد فقط مربوط به مشکلات دستگاه گوارش نیست. درد شکم به دلیل قاعدگی یکی از علل عمده دل درد در میان دختران و زنان است. عفونت دستگاه تناسلی مثل عفونت و بیماری التهاب لگن نیز ایجاد دل درد می‌کند. در مردها، زخم بیضه موجب دل درد می‌شود.

بارداری:

بیشتر زنان در دوران بارداری دچار حالت تهوع می‌شوند و این حالت‌ها گاه با دل درد همراه است. اما گاهی دل دردهای شدید زنان باردار می‌تواند در اثر قرار گرفتن جنین در یک جایگاه نامناسب (خارج از رحم) باشد. در این گونه مواقع باید حتما موضوع را با پزشک در میان گذاشت تا اقدامات لازم انجام گیرد.

بیماری های روده:

برخی از بیماری‌ها روی عملکرد ارگان‌های بدن اثر می‌گذارند و ایجاد درد می‌کنند. بیماری کرون می‌تواند به دیواره روده آسیب برساند و موجب زخم و ورم روده شود. بیماری فتق، باعث انسداد روده و رشد تومور می‌گردد. انقباض ماهیچه‌ها و دل‌پیچه‌های شدید روی روده‌ها، تخمدان‌ها و بیضه‌ها اثر می‌گذارد و گاه عملکرد آن‌ها را مختل می‌سازد.

کیست تخمدان:

از دیگر عوامل بروز درد در ناحیه پایین ناف و لگن، کیست تخمدان است. کیست‌های بزرگ ممکن است درد لگن را افزایش دهند و فرد دچار تکرر ادرار شود.

گاهی درد شکم، علامت زودرس سرطان تخمدان است. سرطان تخمدان زودتر از آنچه اکنون درمان می‌شود، قابل درمان است. زنان مبتلا به سرطان تخمدان حداقل شش ماه قبل از تشخیص، دچار علائم زودرسی مثل تورم و درد شکم می‌شوند. با توجه مناسب به علائم بیماری می‌توان اقدام به درمان آن نمود. علاوه بر آن، دل درد می‌تواند در اثر برخی بیماری‌های خاص مثل دیابت، ایجاد شود.

پنج چیزی که باید در مورد دل‌درد بدانید

دل‌درد در خیلی موارد زودگذر و بی‌اهمیت است، اما گاهی ممکن است نشانه‌ای از بیماری وخیم‌تری باشد. هر فردی باید پنج چیز را در مورد بیماری‌های گوارشی وخیمی که ممکن است با درد شکم بروز کنند بداند.

علائم: اگر علائم مداوم گوارشی مانند درد یا ناراحتی در شکم، تهوع، آروغ‌، یبوست، اسهال، سوزش سردل یا وجود خون در مدفوع دارید، به دکترتان خبر دهید.

تشخیص: از آنجایی که بسیاری از اختلالات گوارشی با آزمایش خون یا تصویربرداری قابل تشخیص نیستند، تشخیص آن‌ها ممکن است مشکل باشد، برای مثال سندرم روده تحریک‌پذیر معمولا با کنار گذاشتن سایر اختلالات، تشخیص داده می‌شود.

صحبت با پزشک: علائم  شما و سابقه پزشکی‌تان ممکن است نقش عمده‌ای در تشخیص اختلالات گوارشی داشته باشد، بنابراین باید با دکترتان بی‌پرده باشید. عادات غذا خوردن و علائم‌تان را روزانه یادداشت کنید و در مورد مصرف سیگار صادق باشید تا دکترتان بتواند سریع‌تر و دقیق‌تر بیماری‌تان را تشخیص دهد.

تغییرات سبک‌زندگی: دانستن عادات شما اهمیت دارد، چرا که ممکن است علت علائم شما باشند و تغییردادن آن‌ها بتواند بیماری‌تان را رفع کند. برای مثال درد معده‌ای که به دنبال مصرف فرآورده‌های لبنی رخ می‌دهد، ممکن است بیانگر عدم تحمل به لاکتوز (قند شیر) باشد که با تغییر رژیم غذایی قابل درمان است.

درمان: گرچه تغییر عادات غذا خوردن معمولا خط اول مقابله با یک اختلال گوارشی است، اما این کار علاج هر بیماری نیست. بسته به نوع بیماری ممکن است نیاز به تجویز دارو، درمان‌های طبیعی، کاهش دادن استرس و در صورت لزوم جراحی باشد تا علائم شما کاهش یابد.