وقتی تازه غذای مطبوعی خورده‌اید و راحت کنار تلویزیون دراز کشیده‌اید ناگهان در قسمت بالای شکم، پشت استخوان جناغ سینه احساس سوزش ناخوشایندی می‌کنید. این حالت ممکن است طوری باشد که احساس کنید قفسه سینه شما در آتش می‌سوزد. سوزش و درد ممکن است از پایین مری به طرف بالا حرکت کند و حتی تا گلو هم برسد. در نتیجه ممکن است مزه ناخوشایند و ترشی را در دهان حس کنید و احساس کنید نزدیک است که غذا دوباره وارد دهان شما شود.
عناوین مطالب
آیا از سوزش سر دل رنج می‌برید؟
این حالت یک مشکل گوارشی است و هنگامی روی می‌دهد که اسید معده با مخاط مری تماس پیدا می‌کند و موجب تحریک آن می‌شود. بیشتر افراد پس از غذا خوردن دچار چنین حالتی شده‌اند. پس این حالت چه زمانی غیر طبیعی تلقی می‌شود؟
اگر یک بار در ماه دچار سوزش سر دل می‌شوید شدت این اختلال در شما خفیف محسوب می‌شود.اگر یک بار در هفته دچار این حالت می‌شوید شدت آن متوسط و اگر هر روز این حالت برای شما ایجاد می‌شود مشکل شما شدید است.
در حدود 20 درصد افراد بالغ حداقل یک بار در ماه سوزش سر دل را تجربه می‌کنند. این افراد می‌توانند مشکل خود را با تغییراتی در رژیم غذایی، داروهای آنتی اسید و کاهش وزن کنترل کنند.
حتی افرادی که شدت متوسط این اختلال را دارند و هفته‌ای یک بار دچار سوزش سر دل می‌شوند نیز اغلب اوقات با این درمانها تا حد زیادی تسکین پیدا می‌کنند.
اما 5- 15 درصد افراد بالغ دچار اختلال شدید هستند و با درمانهای فوق فقط بخشی از مشکل آنها برطرف می‌شود و یا این درمانها تاثیر موقتی دارند.
البته اگر دچار درد و سوزش پشت جناق سینه می‌شوید باید به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق آن مشخص شود زیرا ممکن است علت آن به جای سوزش سر دل مشکل دیگری باشد حتی گاهی مشکلات قلبی با این علائم ظهور می‌کنند.
علت ایجاد سوزش سر دل چیست؟
سوزش سر دل وقتی ایجاد می‌شود که اسید معده به مری برگشت پیدا می‌کند. این حالت ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود.
مری در محل اتصال به معده دارای عضله حلقوی منقبض کننده‌ای است که به شکل یک دریچه عمل می‌کند. این دریچه اسید معده را در معده نگه می‌دارد و مانع بازگشت غذا و اسید به مری می‌شود. وقتی این دریچه ضعیف شود یا درست عمل نکند محتویات معده ممکن است به مری برگشت پیدا کند.
این عوامل موجب تسهیل بازگشت محتویات معده به مری می‌شوند:
* خوردن وعده‌های غذایی حجیم یا خوردن غذا بلافاصله قبل از خواب.
* غذاهای به خصوصی مانند شکلات، غذاهای چرب و سرخ شده، نعناع، قهوه، الکل و شیرینی‌جات می‌توانند دریچه‌ی گفته شده را شل و ضعیف کنند.
* فتق دیافراگمی.
* وارد شدن فشار به معده مثلا در اثر خم شدن به جلو، لباسهای تنگ، بلند کردن اشیاء سنگین و چاقی.
* برخی داروها.
* سیگار کشیدن.
* استرس، می‌تواند تولید اسید را افزایش دهد و تخلیه معده را به تاخیر بیاندازد.
آیا سوزش سر دل خطرناک است؟
افرادی که اختلال خفیف دارند چنین مشکلی برایشان رنج آور است اما کمتر دچار عوارض جدی می‌شوند. اما افرادی که سوزش سر دل مزمن دارند و از چند بار در هفته تا چند بار در روز دچار این مشکل می‌شوند باید برای درمان خود اقدام کنند زیرا در صورتی که این مشکل درمان نشده باقی بماند ممکن است عوارض خطرناکی ایجاد شود. بازگشت محتویات معده به مری منجر به آسیب‌دیدگی مخاط مری می‌شود و اگر این فرایند ادامه پیدا کند و مکررا رخ دهد در بافت مخاط مری تغییراتی ایجاد خواهد شد. ممکن است مری تنگ شود و بلعیدن غذا مشکل شود. همچنین ممکن است وضعیتی به نام “مری بارت” ایجاد شود که در آن در اثر تحریک مداوم اسید، سلولهای مخاط در قسمت انتهایی مری به شکل سلولهای معده در می‌آیند.
این آسیب دیدگی شدید سلولی، خطر بروز سرطان مری را افزایش می‌دهد.
سوزش سر دل را چطور کنترل کنیم؟
اگر چنین مشکلی برای شما ایجاد شده بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا از نوع و شدت مشکل خود به خوبی اطلاع پیدا کنید و از پیشرفت آن به مراحل پیشرفته‌تر پیشگیری کنید. همزمان با دستورات پزشک می‌توانید از این روشها نیز استفاده کنید.
با استفاده از تغییراتی در نحوه غذا خوردن و رژیم غذایی می‌توانید تا حد زیادی از ایجاد سوزش سر دل پیشگیری کنید:
* به جای سه وعده‌ی غذایی زیاد و حجیم، وعده‌های غذایی متعدد با حجم بسیار کم بخورید زیرا با این کار تولید اسید اضافی در معده کاهش می‌یابد.
* آهسته غذا بخورید. اگر به سریع خوردن عادت کرده‌اید و این کار برای شما مشکل است، یک روش برای آهسته غذا خوردن این است که هنگام غذا خوردن، بین لقمه‌ها قاشق و چنگال خود را زمین بگذارید و دوباره بردارید.
* با شکم پر نخوابید. بین وعده‌ی غذایی خود و زمان خوابیدن حداقل سه ساعت فاصله در نظر بگیرید. وقتی دراز می‌کشید وضعیت بدن شما طوری است که احتمال بازگشت اسید به مری افزایش پیدا می‌کند. رعایت فاصله زمانی مناسب قبل از خوابیدن باعث می‌شود که سطح اسید معده کاهش پیدا کند و احتمال بازگشت آن به مری کم شود.
* هنگام خوابیدن سر خود را چند سانتیمتر بالاتر قرار دهید. وقتی سر کمی بالاتر قرار می‌گیرد احتمال بازگشت اسید به مری در طول شب کم می‌شود.
* از غذاهایی که موجب سوزش سر دل می‌شوند پرهیز کنید. از غذاهایی مانند قهوه، حتی قهوه‌ی بدون کافئین، الکل، غذاهای چرب، نوشیدنیها و غذاهای حاوی کافئین، پیاز، نعناع، شکلات، مرکبات و میوه‌ها و آبمیوه‌های ترش و گوجه فرنگی تا حد امکان اجتناب کنید.
* سیگار را کنار بگذارید. نیکوتین موجود در سیگار دریچه مری را شل می‌کند و از آنجا که این عضله مابین مری و معده قرار گرفته و بازگشت محتویات آغشته به اسید به مری را کنترل می‌کند، سیگار از علل این اختلال محسوب می‌شود.
* لباسهای تنگ و فشارنده نپوشید. لباسهای تنگ به قسمت میانی شکم و معده فشار وارد می‌کنند و باعث می‌شوند که به محتویات معده رو به بالا فشار وارد شود.
* وزن کم کنید. اگر اضافه وزن دارید کاهش وزن می‌تواند به کاهش علائم شما کمک کند.
* آدامس بجوید. جویدن آدامس تسکین کوتاه مدتی برای سوزش سر دل است زیرا با ترشح بزاق و بلع آن اسید معده رقیق شده و مقداری از آن از معده خارج می‌شود.
* مایعات گرم بنوشید. نوشیدن یک لیوان آب نیم گرم بعد از غذا نیز می‌تواند اسید معده را رقیق کند.
