سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده چیست؟

سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده چیست ؟ اگر تعداد زیادی از باکتری ها  که اغلب از نوع روده بزرگ هستند  ( بمانند استروئیدها و  E.coli)  به داخل روده  کوچک نفوذ کنند طوری که تعداد باکتری موجود در روده کوچک بیش از  100000  باشد به آن سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده می گویند.

دستگاه گوارش انسان از بخش های متعددی از جمله دهان، مری، معده، روده کوچک و روده بزرگ تشکیل شده است که  نقش مهمی در حیات و بقاء فرد دارد. بخش عمده ای از هضم و جذب مواد غذایی در دستگاه گوارش به عهده روده کوچک می باشد و مواد غیر قابل جذب از طریق روده کوچک وارد روده بزرگ یا کولون می شوند که در نهایت طی فرایند دفع از بدن خارج می شوند. در دستگاه گوارش میکروارگانیسم هایی مختلفی زندگی می کنند که به آنزیمهای گوارشی جهت هضم و جذب مواد غذایی کمک می کنند. باکتری ها و میکروارگانیسم های موجود در دستگاه گوارش تاثیر زیادی در حفظ سلامتی  دارند. برای مثال، ساختن ویتامین های مورد نیاز بدن، کمک به هضم و جذب غذا در دستگاه گوارش، بهبود و ارتقاء سیستم ایمنی بدن از جمله نقش های مهم باکتری های موجود در روده می باشد. در شرایط طبیعی تعداد باکتری ها و میکروارگانیسم های موجود در روده کوچک در مقایسه با روده بزرگ کمتر است و همچنین نوع و گونه آن نیز متفاوت است. با وجود اثرات مفید فعالیت باکتری ها در دستگاه گوارش، زمانی که رشد باکتری ها از کنترل خارج می گردد اختلالاتی در عملکرد دستگاه گوارش بروز می کند.

تظاهرات بالینی سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده چیست ؟

آروغ

درد شکم

اسهال مزمن

افزایش نفخ و گاز در روده

کم خونی ناشی از کاهش ویتامین B12

کمبود ویتامین های محلول در چربی A ,  D , E

سوء جذب چربی و اسهال چرب بعلت اختلال عملکرد املاح صفراوی

شایع ترین علل سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده چیست ؟ 

اختلال در حرکات روده کوچک و کاهش ترشح اسید معده شایع ترین علل رشد بیش از حد باکتری های روده  هستند. به طور طبیعی روده کوچک دارای حرکات منظم و هماهنگی جهت هضم و جذب غذا است و طی فرایندی غذا با حرکات موجی در دستگاه گوارش حرکت می کند و مواد زائد  ناشی از هضم  غذا از روده کوچک  به سمت روده بزرگ  رانده می شوند. این حرکات موجی روده نقش بسیار مهمی در پاک کردن و تمیز نگه داشتن محیط روده کوچک  و جلوگیری از رشد نامناسب باکتریهای روده دارد. رکود حرکتی ممکن است بعلت اختلال ساختمانی در روده باشد مانند تنگی روده کوچک در بیماری کرون ، دیورتیکولوز روده و عمل بای پس روده ای برای درمان چاقی و یا اختلال حرکتی عملکردی باشد مانند اسکلرودرمی.

سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده چگونه تشخیص داده میشود ؟  

بهترین روش تشخیص این بیماری کشت بافت روده است. اگر تعداد باکتریهای روده باریک بیش از 100000 باشد گفته میشود شخص به سندرم رشد بیش از حد باکتری روده باریک مبتلاست.  برای تشخیص از تست تنفسی لاکتولوز یا هیدروژِن هم استفاده می شود. در این روش مقدار گاز هیدروژن و متان  موجود در هوای بازدم در ابتدای آزمایش  و  پانزده تا بیست دقیقه پس از آن اندازه گیری می گردد. در اثر فعالیت باکتری ها در دستگاه گوارش گاز تولید می شود که مقدار گاز خروجی از طریق تنفس می تواند نشان دهنده میزان فعالیت این باکتری ها باشد. اگر مقدار گاز هیدروژن یا متان موجود در تنفس بیمار طی دو ساعت اول آزمایش بیشتر از  ppm 20 باشد نشان دهنده ابتلا فرد به  سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده است.

تشخیص های افتراقی سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده چیست ؟

دیابت

جراحی معده

بیماری سلیاک

کمبود لاکتاز روده

اختلال عملکرد تیروئید

سندرم روده تحریک پذیر

استفاده از داروهای مهار کننده ترشح اسید معده

سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده چگونه درمان میشود ؟ 

اساس درمان این بیماری استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف می باشد که طبق تجویز پزشک معالج باید مصرف شود. از جمله آنتی بیوتیک های رایجی که در این شرایط تجویز می شود عبارتند از :  ریفاکسیمین، سیپروفلوکساسین،  مترونیدازول،  سفالکسین و تتراسایکلین.  اگر علت زمینه ای اختلال حرکتی روده باریک قابل اصلاح باشد (مانند تنگی روده) باید رفع گردد ولی اختلال حرکتی عملکردی مانند اسکلرودرمی قابل اصلاح جراحی نمی باشد. به نظر می رسد مصرف پروبیوتیک ها  در کنترل این بیماری نقش موثری داشته باشد. پروبیوتیک ها در محصولات لبنی تخمیر شده وجود دارند. برای مثال ماست ترشیده حاوی مقدار فراوانی از پروبیوتیک های مفید است.

توصیه غذایی افراد مبتلا به سندرم رشد بیش از حد باکتریهای روده چیست ؟  

به دلیل کند بودن حرکات موجی پاک کننده در روده به این افراد توصیه می شود که بین وعده های غذایی 5 ساعت فاصله بیاندازند تا دستگاه گوارش فرصت کافی جهت تمیز کردن محیط روده را داشته باشد. همچنین توصیه میشود شیر بعلت احتمال کمبود لاکتاز مصرف نشود. از آنجایی که مصرف غذاهای نشاسته ای و حبوبات بیشتر باعث بروز نفخ و گاز در دستگاه گوارش می گردد به این افراد توصیه می شود که از این گروه غذایی کمتر استفاده کنند. در صورت تمایل به مصرف حبوبات توصیه می گردد که از 24 ساعت قبل از پخت، حبوبات را در آب خیس کنید و طی چند مرحله آب آن را تعویض نمایید تا مواد نفاخ موجود در حبوبات تا حدی کاهش یابد. همچنین ترجیحا از سبزیجات پخته بجای سبزیجات خام در برنامه غذایی روزانه استفاده نمایید.