همه چیز در یک آن اتفاق می‌افتد و در این حال، زمان ارزش فراوانی پیدا می‌کند. برای همه ما این اتفاق پیش آمده که در حین خوردن خوراکی، قسمتی از غذا راه تنفسی‌مان را بند آورده و حالت خفگی به ما دست داده است.
هیچگاه به پشت شخص در حال خفگی نزنید!!
با انجام این کار ممکن است کار مشکل‌تر شود (مگر آنکه نیم تنه بالائی شخص رو به پائین باشد). خندیدن و یا حرف زدن در حین جویدن غذا و بلعیدن آن ممکن است باعث ایجاد حالت خفگی گردد. به هنگامی که حالت خفگی دست می‌دهد، هرگز محلی را که دیگران در آن هستند ترک نکنید و حتما با اشاره به دیگران این مشکل را بگویید.
مغز انسان در صورت نرسیدن اکسیژن، در فاصله ۶-۴ دقیقه دچار مرگ می‌شود. متأسفانه سالانه هزاران نفر به این شکل زندگی خود را از دست می دهند. دو سوم از این افراد را کودکانی تشکیل می‌دهند که اغلب آنها سن زیر سه سال دارند، در عین حال این خطر همه را تهدید می‌نماید.
عناوین مطالب
خفگی در کودکان
خفگی در کودکان اغلب به دلیل بلعیدن جسم خارجی رخ می‌دهد.
کودکان در تمام دوران کودکی در معرض خطر خفگی قرار دارند.
در دوران نوزادی نمی‌توانند ترشحات حلق را به خوبی خارج کنند و یا با قطع تنفس در معرض خطر خفگی هستند. در سنین ۴ تا ۶ سال به دنبال بازی با اسباب‌بازی‌های غیرایمن و یا خوردن اشیا و تکه‌های بزرگ مواد غذایی، نداشتن دندان آسیا، اشکال در جویدن و نارسایی عمل بلع، خفگی اتفاق می‌افتد. کودکانی که مبتلا به عقب‌افتادگی ذهنی هستند و یا اختلالات تشنجی دارند نیز مستعد خفگی هستند.
خفگی سومین علت مرگ در کودکان زیر یک سال است.
علل و عوامل خفگی در کودکان
بیشترین اشیایی که سبب خفگی در کودکان می‌شود عبارتند از سکه، سنجاق ته گرد، سنجاق قفلی، دکمه، آجیل، تخمه هندوانه و خربزه، نوک مداد، ته خودکار، پاک‌کن، دندان مصنوعی، دانه تسبیح، استخوان مرغ ، گوشت و ماهی، جواهرات و تیله، کلید، خمیربازی و منگنه، اسباب‌بازی‌هایی که تکه‌های آن جدا می‌شود، بادکنک، آدامس، هویج، تکه‌های بزرگ گوشت، دانه‌های انگور و کشمش، آب‌نبات‌های سخت، هات‌داگ، سوسیس، آب‌نبات‌های چوبی، زیتون کامل، بادام زمینی ، ذرت و میوه‌های خشک.
نشانه‌های شخص در حال خفگی
ناتوانی در تنفس و صحبت کردن
ناتوانی در سرفه کردن
تغییر رنگ صورت به کبودی
از دست دادن هوشیاری
علل گیر کردن غذا در گلو
با اینکه تصور می‌شود خوردن مایعات یکی از ساده‌ترین کارهاست و ما از جمله «مثل آب خوردن» به معنی کاری سهل و آسان در گفتگوهای روزمره استفاده می‌کنیم، اما گروهی از افراد هنگام خوردن مایعات هم مشکل بلع دارند. برخی افراد فقط هنگام خوردن غذاهای جامد دچار این حالت می‌شوند. گروهی هم ابتدا با مواد غذایی جامد مشکل دارند، ولی با پیشرفت بیماری، بلع مایعات هم برایشان دردسرساز می‌شود.
چگونگی روند دشواری بلع، در تشخیص نهایی به پزشک کمک می‌کند. فردی که به دلیل این مشکل دچار کاهش وزن یا کم‌خونی شده است و احساس می‌کند شرایط هر روز بدتر از قبل می‌شود، به طوری که مصرف مایعات هم برایش دشوار است، باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کند و به طور جدی بررسی‌های لازم را انجام دهد.
معمولا زمانی که دشواری بلع به طور مداوم پیشرفت کند، نشان‌دهنده وجود مشکلی جدی و رو به رشد است. این نشانه‌ها حتی می‌تواند علامت خطری برای وجود تومور در حال رشد باشد.
عوامل مرتبط با دشواری بلع
بلعیدن غذا با سرعت زیاد یا گاز زدن تکه‌های بزرگ غذا.
نخورندن مقدار کافی آب به همراه غذا.
خوردن غذا هنگام درازکشیدن.
ابتلا به عارضه یا اختلالی که بر عضلات و اعصاب اثر گذاشته است، مانند سکته‌مغزی، بیماری پارکینسون یا ام‌اس.
وارد آمدن آسیب به مری، مانند ایجاد بافت جوشگاهی ناشی از بازگشت اسید معده به درون مری (ریفلاکس).
دچار بودن به بیماری‌هایی که بر مری فشار می‌آورند، مانند بزرگی قلب یا غده تیروئید.
خفگی ناشی از گیر کردن غذا در گلو
در بزرگسالان خفگی ناشی از اجسام خارجی اغلب ناشی از لقمه غذایی کاملاً جویده نشده است که در گلو گیر می کند. غذاهای سفت مثل گوشت معمولاً عامل این وضع هستند. بعضی از عوامل خطر این گیرکردن لقمه غذا در گلو و به خفگی افتادن را افزایش می دهند. مثل صحبت کردن در حالی که همزمان فرد یک قطعه گوشت را می جود یا داشتن دندان مصنوعی.
دندان های مصنوعی فشار جونده کمتری نسبت به دندان های طبیعی، بر غذا وارد می کنند و احساس طبیعی غذا در دهان را هم به وجود نمی آورند و در نتیجه باعث می شوند فرد غذا را کاملاً نجود و در معرض گیر کردن لقمه غذا در گلو قرار گیرد.
از طرف دیگر کودکان کم سن تمایل دارند هر چیزی را که پیدا می کنند به دهان ببرند و بنابراین اشیای مختلف ممکن است در گلوی آنها گیر کند. به حال خفگی افتادن باعث ترس زیاد فرد می شود و اغلب در چهره فرد مبتلا می توان حالت وحشت و هراس را دید.
علائم خفگی ناشی از گیر کردن غذا در گلو
ابتدا صورت ارغوانی رنگ می شود، چشم ها بیرون می زنند و فرد مبتلا ممکن است خس خس کند یا به سختی نفس بکشد.
اگر شخصی بتواند به راحتی سرفه کند، رنگ پوستش طبیعی باشد و بتواند صحبت کند به خفگی نیفتاده است.
اگر سرفه فرد شبیه بریده بریده نفس کشیدن است و فرد نمی تواند صحبت کند احتمالاً دچار خفگی شده است. در صورت مردد بودن از فرد بخواهید صحبت کند. اگر فرد بتواند صحبت کند راه هوایی او کاملاً مسدود نیست و اکسیژن به ریه ها می رسد.
در صورت بروز حالت خفگی باید جسم خارجی را فوراً با انجام عملی به نام مانور «هیلمیخ» از راه هوایی خارج کرد و جان او را نجات داد. این مانور را می توانید بر روی همه افراد بزرگسال که به خفگی افتاده اند و هوشیار هستند و نیز کودکان بزرگ تر از یک سال انجام دهید.
اقدامات لازم هنگام گیر کردن غذا در گلو
اولین و مهمترین کاری را باید مد نظر داشت حفظ خونسردی است. سپس سر مصدوم را به سمت پایین متمایل کرده و با ضربه با کف دست در جهت خروج لقمه از گلوی مصدوم چند بار بین دو کتف مصدوم می زنیم.
در بدترین شرایط اگر لقمه از گلوی مصدوم خارج نشد مصدوم سیاه شده و بیهوش می شود. در این شرایط پس از بیهوش شدن مصدوم بدلیل اینکه فشار بر روی راه هوایی مصدوم از بین می رود خیلی سریع باید دست در گلوی مصدوم انداخت و لقمه را خارج نمود .
اگر مصدوم پس از خروج لقمه شروع به تنفس کرد که هیچ در غیر اینصورت شروع به دادن دو تنفس مصنوعی می کنیم که معمولاً در این شرایط مصدوم به وضعیت اولیه برگشت می کند در غیراینصورت باید عملیات احیای قلبی ریوی را دنبال نمود.
بازکردن راه هوایی فرد
درفرد بیهوش تمامی ماهیچه ها شل شده اند. عضلات زبان وگردن هم از این قاعده مستثنی نیستند و احتمال دارد که زبان به طرف حلق برگردد و راه هوایی را مسدود کند.
برای باز کردن راه هوایی در مصدوم کف دست را روی پیشانی مصدوم گذاشته و سر او را به طرف عقب برگردانید؛ همزمان با اینکار دست دیگر را زیر چانه ها قرار داده وبه سمت بالا فشار دهید به طوریکه دندانهای فک بالا وپایین درمقابل هم قرارگیرند درصورت انجام صحیح این مراحل شما موفق به بازکردن راه هوایی مصدوم خواهید شد.
نکته:
مراقب باشید که دهان فرد را بیش از حد باز نشود چون در اینصورت ممکن است زبان به عقب برگردد و راه هوای را مسدود کند.
مانور «هیلمیخ» و باز کردن راه تنفس هنگام خفگی
برای انجام این مانور بر روی شخصی دیگر:
پشت سر فرد در حال خفگی بایستید، بازوهایتان را دور کمر او حلقه کنید و او را کمی به جلو خم کنید.
یک دستتان را مشت کنید و روی شکم فرد (حدود ۳ سانتی متر بالاتر از ناف) قرار دهید.
با دست دیگرتان مشتتان را چنگ بزنید و با یک حرکت سریع و رو به بالا به شدت روی شکم فرد فشار آورید. این کار را تکرار کنید تا جسم خارجی از گلوی فرد خارج شود.
مانور هیلمیخ بر روی خود
این مانور را در صورت ابتلای خودتان می توانید روی خودتان انجام دهید:
یک دستتان را مشت کنید و کمی بالاتر از ناف قرار دهید.
با دست دیگرتان مشتتان را قلاب کنید و روی یک سطح سخت مثل میز یا صندلی خم شوید.
مشتتان را به سمت داخل و بالا با شدت فشار دهید.
مانور هیلمیخ بر روی افراد چاق یا باردار
در صورتی که می خواهید این مانور را بر روی یک فرد چاق یا یک زن باردار انجام دهید، به این نحو عمل کنید:
دستتان را کمی بالاتر از محل معمول یعنی در پائین قفسه سینه قرار دهید، درست در محلی که دنده های پائینی به هم می رسند.
مانند موارد قبلی مانور را با فشردن شدید و سریع به سمت بالا و داخل قفسه سینه انجام دهید.
این کار را تکرار کنید تا جسم مسدود کننده خارج شود یا فرد هوشیاری اش را از دست بدهد.
