سرطان معده چیست؟ علل،علائم و راه های درمان این بیماری را بشناسید!

سرطان معده، که به عنوان کنسر معده نیز شناخته می‌شود، یک رشد غیرطبیعی سلول‌ها است که از معده آغاز می‌شود. معده، که یک کیسه عضلانی در بالای نیمه شکم و زیر دنده‌ها قرار دارد، وظیفه دریافت، نگهداری و کمک به تجزیه و هضم غذا را بر عهده دارد. سرطان معده می‌تواند در هر بخشی از معده اثر بگذارد و محل بروز آن توسط پزشکان در هنگام تصمیم‌گیری برای گزینه‌های درمانی مد نظر قرار می‌گیرد.

سرطان معده از طریق تکثیر سلول‌های سرطانی در لایه داخلی معده آغاز می‌شود. این نوع سرطان، که در مقایسه با سایر انواع سرطان کمتر رایج است، با چالش قابل توجهی در زمینه تشخیص مواجه است. دلیل اصلی این چالش، عدم بروز علائم اولیه تا زمانی است که سرطان به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کند، که این مسئله درمان را پیچیده‌تر می‌کند. با این وجود، داشتن آگاهی و دانش در مورد این بیماری برای مبارزه و مقابله با آن حیاتی است.

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های معده

طبق آمار، سرطان معده یکی از ده سرطان شایع در جهان است و میزان بقا بسته به مرحله تشخیص و درمان متغیر است.

علت سرطان معده چیست؟

معده شما (همراه با مری) تنها بخشی از قسمت فوقانی دستگاه گوارش شماست. معده شما وظیفه هضم غذا و سپس انتقال مواد مغذی به بقیه اعضای هضم ، یعنی روده های کوچک و بزرگ را دارد. سرطان معده زمانی اتفاق می افتد که سلول های سالم در سیستم هضم فوقانی سرطانی شده و از کنترل خارج می شوند و تومور ایجاد می کنند. این روند به آرامی اتفاق می افتد. گسترش و توسعه سرطان معده، ممکن است سال های متمادی طول بکشد.

علائم سرطان معده چیست؟

در مراحل اولیه، سرطان های معده اغلب علامتی ایجاد نمی کنند. اما به صورت کلی این علائم شامل موارد ذیل است:

• احساس درد یا سوزش در شکم
• حس سیری حتی بعد از یک وعده غذایی کم
• سوءهاضمه
• وجود خون در استفراغ
• مدفوع سیاه رنگ
• کاهش وزن یا از دست دادن اشتها
• احساس درد هنگام بلعیدن غذا
• کاهش چشمگیر اشتها
• کاهش وزن
• ناراحتی مبهم در شکم، معمولاً بالای ناف

سرطان معده در مراحل اولیه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما در مراحل پیشرفته می‌تواند باعث کاهش وزن، درد شکم و بی‌اشتهایی شود.

انواع سرطان معده کدام اند؟

سرطان معده می‌تواند در هر ناحیه از معده ظاهر شود و با علائم متفاوتی همراه باشد. این بیماری معمولاً به طور آهسته پیشرفت کرده و در ابتدا تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌های پوششی معده ایجاد می‌کند که اغلب تشخیص داده نمی‌شوند. ساختار لایه‌های معده در تعیین مرحله و گستردگی سرطان اهمیت دارد و بر انتخاب‌های درمانی و پیش‌بینی بیماری تأثیر می‌گذارد. همچنین، با گسترش سرطان از لایه مخاطی به سایر لایه‌ها، سرطان معده پیشرفته‌تر شده و درمان آن دشوارتر می‌گردد. سرطان معده دارای انواع متعددی است که به شرح زیر هستند.

• آدنوکارسینوما: حدود 90 تا 95 درصد از سرطان‌های معده آدنوکارسینوم هستند که از سلول‌های غده‌ای لایه پوششی معده نشأت می‌گیرند و دارای دو نوع اصلی هستند: نوع روده‌ای که برای درمانش دارودرمانی هدفمند امکان‌پذیر است، و نوع منتشر که کمتر شایع اما سخت‌تر درمانی است.
• تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GIST): تومورهای استرومایی دستگاه گوارش می‌توانند در هر بخشی از دستگاه گوارش رشد کنند، ولی اغلب در معده به وجود می‌آیند.
• تومورهای نورواندوکرین (مثل کارسینوئیدها): تومورهای نورواندوکرین اغلب در سلول‌های معده یا دیگر بخش‌های دستگاه گوارش شروع می‌شوند. این تومورها معمولاً به آرامی رشد می‌کنند و اغلب به اندام‌های دیگر گسترش نمی‌یابند
• لنفوم: سرطان لنفوم در سلول‌های سیستم ایمنی به نام لنفوسیت‌ها شروع می‌شود. لنفوم در تمام بخش‌های بدن ازجمله دیواره معده ایجاد می‌شود. 

تشخیص سرطان معده

اگر پزشک حدس بزند فرد ممکن است سرطان معده داشته باشد، آزمایش هایی را توصیه خواهد کرد. آزمایش اصلی یک آندوسکوپی است. پزشک از یک لوله نازک و انعطاف پذیر با دوربین (آندوسکوپ) استفاده می کند که به دهان، پایین گلو، مری و داخل معده رفته تا دستگاه گوارش را بررسی کند.

ممکن است در صورت شناسایی هر قسمت از مناطق مشکوک، مقدار کمی از بافت معده برداشته شود (بیوپسی) و تحت میکروسکوپ معاینه شود. پس از تشخیص سرطان معده، از یک یا چند آزمایش زیر برای تعیین میزان مرحله سرطان استفاده می شود:

• سی تی اسکن
• لاپاروسکوپی
• اسکن PET
• سونوگرافی
• اسکن استخوان

مرحله بندی پس از تشخیص

پس از تشخیص سرطان معده، پزشکان سعی می کنند بفهمند که آیا سرطان معده گسترش یافته است و اگر چنین است، تا کجا. این فرآیند مرحله بندی سرطان نامیده می شود. مرحله سرطان، میزان سرطان در بدن را توصیف می کند و کمک می کند تا میزان جدی بودن سرطان و بهترین روش برای درمان آن مشخص شود.

ابتدایی ترین مرحله سرطان معده مرحله 0 (کارسینوم درجا) نامیده می شود و سپس از مراحل 1 (I) تا IV) 4) متغیر است. به عنوان یک قاعده، هرچه عدد کمتر باشد، سرطان کمتر گسترش یافته است. عدد بالاتر مانند مرحله IV، به معنی گسترش بیشتر سرطان است. اگرچه تجربه سرطان هر فرد منحصر به فرد است، سرطان هایی که دارای مراحل مشابه هستند، اغلب به روش یکسانی درمان می شوند.

درمان سرطان معده

سرطان معده با یک یا چند مورد زیر درمان می شود:

• شیمی درمانی
• عمل جراحی
• لیزر
• ایمونوتراپی 
• سلول های بنیادی
• داروها

برنامه درمانی دقیق شما به منشا و مرحله سرطان بستگی دارد. سن و سلامت کلی نیز می تواند نقش داشته باشد. گذشته از درمان سلول های سرطانی در معده، هدف از درمان جلوگیری از گسترش سلول ها است. سرطان معده در صورت عدم درمان، ممکن است به موارد زیر گسترش یابد:

• استخوان
• کبد
• ریه
• گره های لنفا

شیمی درمانی

شیمی درمانی، که شامل استفاده از داروهای قوی برای نابودی یا کاهش رشد سلول‌های سرطانی است، می‌تواند قبل از جراحی برای کاهش اندازه تومورها، پس از جراحی (به عنوان شیمی درمانی کمکی) برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده، یا به صورت تسکینی برای کمک به بهبود علائم به کار رود.

این نوع درمان معمولاً به صورت وریدی یا خوراکی (قرص) انجام می‌شود. برنامه درمانی، تعداد دوره‌های شیمی درمانی و مدت زمان آن بستگی به نوع داروهای مورد استفاده، مرحله بیماری، وضعیت سلامت کلی بیمار و اهداف درمانی دارد.

در برخی موارد، شیمی‌درمانی ممکن است با دیگر درمان‌ها مانند پرتودرمانی یا درمان‌های هدفمند ترکیب شود تا اثربخشی آن افزایش یابد.

عمل جراحی

جراحی برای درمان این بیماری در مراحل اولیه یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی است. این روش عمدتاً شامل خارج کردن تومور و غدد لنفاوی نزدیک به آن برای جلوگیری از پخش شدن سرطان می‌باشد. بر اساس اندازه و مکان تومور، ممکن است جراحی‌های متفاوتی نظیر گاسترکتومی ساب توتال (که در آن بخشی از معده برداشته می‌شود) یا گاسترکتومی کامل (که کل معده خارج می‌شود) انجام شود.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی با فعال‌سازی سیستم ایمنی بدن عمل می‌کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و مورد حمله قرار دهد. این روش، که برای تقویت پاسخ ایمنی بدن در مقابل سرطان به کار می‌رود، به‌خصوص در مواردی موثر است که دیگر درمان‌ها جواب نمی‌دهند. ایمونوتراپی مانع‌های ایمنی را مسدود کرده و این امر به سیستم ایمنی اجازه می‌دهد تا به طور مؤثرتری به سرطان حمله کند.

لیزر درمانی

لیزر درمانی، روشی جدید در درمان سرطان، از انرژی نوری متمرکز برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این روش بیشتر برای از بین بردن تومورهای کوچک و محدود به کار می‌رود. عموماً این درمان از طریق آندوسکوپی صورت می‌گیرد، که در آن یک لوله انعطاف‌پذیر با دوربین به درون معده فرستاده می‌شود، این امکان را به پزشک می‌دهد که تومور و ناحیه اطراف آن را ببیند. سپس، لیزر پرتوهای قدرتمند نوری را ساطع می‌کند که توسط سلول‌های سرطانی جذب شده، منجر به گرم شدن و نابودی آن‌ها می‌شود.

درمان‌های نوآورانه مانند لیزردرمانی ممکن است در آینده به کاهش عوارض جانبی ناشی از درمان‌های سنتی کمک کنند.

سلول های بنیادی

درمان سرطان معده با استفاده از سلول‌های بنیادی، که گاهی به عنوان پیوند سلول‌های بنیادی نامیده می‌شود، یک روش پزشکی نوین است که در آن سلول‌های بنیادی برای جایگزینی سلول‌های آسیب‌دیده یا غیرعادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگرچه این شیوه برای درمان انواع دیگر سرطان‌ها مفید بوده است، اما استفاده از آن برای سرطان معده هنوز در مرحله تحقیقاتی است و کارایی آن به طور کامل مورد تایید قرار نگرفته است.

درمان سرطان معده با دارو

دارودرمانی، که به عنوان یک روش درمانی سیستمیک برای سرطان معده شناخته می‌شود، از رویکردهای متداول در درمان این بیماری است. در این روش، بر اساس شرایط خاص هر بیمار، مرحله سرطان و خصوصیات منحصر به فرد تومور، از داروهای مختلفی استفاده می‌شود. در ادامه، چندین داروی رایج که معمولاً برای درمان این بیماری به کار می‌روند، معرفی شده‌اند.

• فلوئورواوراسیل (fluorouracil): یک داروی شیمی درمانی است که مانع رشد سلول‌های سرطانی می‌شود.
• پمبرولیزوماب (Pembrolizumab): این دارو به سیستم ایمنی اجازه می‌دهد تا سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و به آن‌ها حمله کند.
• Regorafenib: این دارو یک مهارکننده کیناز است که از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.
• راموسیروماب (Ramucirumab): یک درمان هدفمند که از تشکیل رگ‌های خونی جدید به تومورها جلوگیری می‌کند.
• تراستوزوماب (Trastuzumab): این دارو سلول‌های سرطانی HER2 مثبت را مورد هدف قرار می‌دهد.
• اپی روبیسین (Epirubicin): دارویی که از تکثیر DNA در سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.
• کاپسیتابین (Capecitabine): یک داروی شیمی درمانی خوراکی که مانع تکثیر و رشد سلول‌های سرطانی می‌شود.
• اگزالی پلاتین (Oxaliplatin): یکی دیگر از داروهای شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین که عملکردی مشابه سیس پلاتین دارد.

طول عمر بیماران مبتلا به سرطان معده بدخیم چقدر است؟

طول عمر بیماران مبتلا به سرطان معده بدخیم بسیار متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله مرحله تشخیص بیماری، نوع و وسعت سرطان، سن و وضعیت سلامت کلی بیمار، و پاسخ به درمان‌ها. در مراحل اولیه، که سرطان هنوز به سایر اندام‌ها گسترش نیافته است، شانس بقا بیشتر است. با این حال، در مراحل پیشرفته‌تر، وقتی که سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته باشد، شانس بقا کمتر می‌شود.

پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان معده می‌تواند از طریق رژیم غذایی سالم، جلوگیری از مصرف دخانیات و آگاهی از علائم احتمالی انجام شود.

تغذیه درمانی برای سرطان معده

رژیم غذایی سرطان معده تابع محل ، طبیعت اختلال عملکردی و مرحله بیماری است . گاسترکتومی یکی از معالجات ممکن است و احتمال دارد بعضی از بیماران پس از عمل جراحی مشکلات تغذیه ای را تجربه نمایند. برای بیمارانی که بیماریشان پیشرفت نموده و جراحی برای آنها امکان پذیر نمی باشد، باید رژیم غذایی تطبیق داده شده با میزان تحمل ، آسایش و ترجیح بیمار تنظیم گردد. آنورکسی ( بی اشتهایی ) تقریباً از مراحل اول بیماری وجود دارد.
در مراحل پایانی ، احتمال دارد بیمار صرفاً رژیم مایع را تحمل کند. در صورتی که بیمار قادر به دریافت غذا از طریق دهان نباشد ، باید استفاده از تغذیه لوله ای از معده و یا روده مورد توجه واقع گردد و در صورت عدم امکان استفاده از تغذیه انترال تغذیه وریدی توصیه می شود. حمایت های تغذیه ای باید در سرخط اهداف درمانی بیمار قرار گیرد. ممکن است تغذیه وریدی ضروری باشد.

آیا سرطان معده کشنده است؟

سرطان معده یکی از بیماری‌های جدی است که می‌تواند تهدیدی جدی برای زندگی فرد مبتلا باشد. خطرناک بودن این بیماری به دلیل قابلیت آن برای پیشرفت سریع و گسترش به سایر اندام‌ها است. در مراحل ابتدایی، علائم ممکن است خفیف یا گمراه‌کننده باشند، که این امر تشخیص به موقع را دشوار می‌کند. با این حال، اگر سرطان معده در مراحل اولیه تشخیص داده شود، امکان درمان‌های موثرتر مانند جراحی، شیمی‌درمانی، یا ترکیبی از این روش‌ها وجود دارد. اما، اگر تشخیص دیرهنگام انجام شود، وقتی که سرطان به مراحل پیشرفته‌تر رسیده و به سایر نقاط بدن گسترش یافته باشد، درمان می‌تواند بسیار چالش‌برانگیزتر باشد و شانس بهبودی کاهش یابد.

راهکارهای موثر در پیشگیری از بروز سرطان معده

سرطان معده یکی از بیماری‌هایی است که تأثیر قابل توجهی بر سلامت افراد دارد. اما خوشبختانه، با اتخاذ راهکارهای پیشگیرانه مؤثر، می‌توان احتمال بروز این بیماری را کاهش داد. در ادامه، به بررسی راهکارهایی مانند تغییرات در سبک زندگی، انتخاب‌های غذایی سالم، و اقدامات پزشکی پیشگیرانه می‌پردازیم که می‌توانند در کاهش خطر ابتلا به این بیماری نقش مهمی داشته باشند.

• حفظ وزن مناسب با انجام فعالیت فیزیکی حداقل ۳۰ دقیقه در ۵ روز هفت
• نکشیدن سیگار
• استفاده از حداقل ۵ وعده سبزیجات و میوه‌های مختلف در روز
• محدودیت مصرف گوشت قرمز یا گوشت‌های فرآوری شده
• استفاده از غلات کامل
• محدودیت مصرف غذاهای نمک‌سود و دودی شده و فست فودها
• خودداری از مصرف الکل

سوالات متداول